Frantz Fanon zei dat zogenaamde vlagnationalisten mobiliseer de bevolking met slogans en laat toekomstige gebeurtenissen echte onafhankelijkheid krijgen. Zestig jaar later bevinden we ons nu midden in deze ‘toekomstige gebeurtenissen’.
Conferentie in solidariteit met de volkeren van de Sahel, Niamey, Niger. (Pedro Stropasolas voor Peoples Dispatch, via Tricontinental: Institute for Social Research)
By Vijay Prashad
Tricontinental: Instituut voor Sociaal Onderzoek
A cascade van anti-Franse sentimenten blijft over de gordel van de Sahel in Afrika razen. In november, Tsjaad en Senegal sloten zich aan bij Burkina Faso, Mali en Niger en eisten dat de Franse regering haar leger uit hun grondgebied zou terugtrekken.
Vanaf de westelijke grens van Soedan tot aan de Atlantische Oceaan zullen de Franse strijdkrachten, die sinds 1659 in het gebied aanwezig zijn, geen basis meer hebben. verklaring van de minister van Buitenlandse Zaken van Tsjaad, Abderaman Koulamallah, is exemplarisch:
“Frankrijk… moet nu ook beseffen dat Tsjaad volwassen is geworden, volwassen is geworden, en dat Tsjaad een soevereine staat is die erg jaloers is op zijn soevereiniteit.”
De sleutelterm hier is ‘soevereiniteit’. Wat Koulamallah aangeeft is dat de landen van de Sahel niet langer tevreden zijn met de symbolische onafhankelijkheid – of vlagonafhankelijkheid – die door Frantz Fanon in 1999 werd bekritiseerd. De ellendige van de aarde (1961), wat zij willen is echte soevereiniteit.
Fanons boek werd gepubliceerd het jaar nadat de landen in de Sahel in 1960 formeel onafhankelijk werden van Frankrijk. Maar deze ‘onafhankelijkheid’ was oppervlakkig.
Dit betekende dat deze landen, van Senegal tot Tsjaad, deel zouden blijven uitmaken van de Communauté franco-africaine. (Frans-Afrikaanse Gemeenschap, CFA); dat zij het gebruik van de CFA-frank, die in Frankrijk is verankerd, als hun munteenheid zouden toestaan; dat zij Franse bedrijven de controle over hun economieën zouden laten behouden; en dat zij Franse troepen op hun grondgebied zouden laten gelegerd zijn.
In september 1958 werd een grondwettelijk referendum gehouden in de Franse koloniën van de Sahel, waarbij alleen Guinee tegen het voorstel voor "onafhankelijkheid" van direct Frans koloniaal bestuur onder de Franse neokoloniale CFA stemde. Krachten die campagne voerden tegen toetreding tot de CFA en het winnen van daadwerkelijke onafhankelijkheid, werden geconfronteerd met repressie van het politieke en militaire establishment van Charles de Gaulle.
Hadjara Ali Soumaila, Confederatie van Vrouwelijke Strijders en Pan-Afrikaanse Leiders, Niger. (Pedro Stropasolas voor Peoples Dispatch, via Tricontinental: Institute for Social Research)
Djibo Bakary (1922-1998), leider van de Unie van Volkskrachten voor Democratie en Vooruitgang-Sawaba (Bevrijding) en voorzitter van de regeringsraad van Niger, verwoordde de stemming onder de bevolking eind jaren vijftig met zijn slogan: l'indépendance nationale d'abord, le reste ensuite, or “eerst nationale onafhankelijkheid, de rest daarna.”
Bakary werd geïnvesteerd in de idee of zagi of “bevrijding”, wat niet alleen verlichting van het Franse kolonialisme betekende, maar ook afschaffing van armoede en ellende. In mei 1958 richtte de General Union of Workers of Black Africa (UGTAN) voldaan in Cotonou, Benin, en riep op tot een volledig einde van het Franse koloniale systeem.
In juli van dat jaar bracht Bakary deze eis tijdens een interterritoriale conferentie in Cotonou onder de aandacht van het bredere publiek in Niger en de hele Sahel.
Op het partijcongres van Sawaba de maand daarop, in augustus, uitte Adamou Sékou zijn ongenoegen over de Franse wens om op andere manieren koloniaal bestuur te voeren:
“dit gevoel van onze menselijke waardigheid dat te veel van onze grootstedelijke vrienden moeilijk kunnen erkennen; een waardigheid die we nooit kunnen opgeven, omdat de zwarte Afrikanen in de eerste plaats zelf vrij willen zijn.”
Als mensen niet “zichzelf” of vrij mogen zijn, schreef Fanon rond dezelfde tijd, dan zullen ze in opstand komen. “De massa’s beginnen te mokken,” schreef hij in De ellendige van de aarde“Ze keren zich af van deze natie waarin ze geen plaats hebben gekregen en beginnen hun interesse erin te verliezen.”
De valse nationalisten, of vlagnationalisten, schreef Fanon, “mobiliseren het volk met slogans van onafhankelijkheid, en laten de rest over aan toekomstige gebeurtenissen.”
Zestig jaar later bevinden we ons nu midden in deze ‘toekomstige gebeurtenissen’.
Conferentie in solidariteit met de volkeren van de Sahel, Niamey, Niger. (Pedro Stropasolas voor Peoples Dispatch, via Tricontinental: Institute for Social Research)
Van 19 tot 21 november kwamen honderden mensen van over het hele continent en de wereld bijeen in Niamey, Niger, voor de Conferentie in Solidariteit met de Volkeren van de Sahel. Dit was de eerste conferentie van dit soort sinds de militaire coups de aan Frankrijk gelieerde regeringen in Burkina Faso, Mali en Niger omvergeworpen, en sindsdien etablissement in september 2023 van de Alliantie van Sahelstaten (AES).
Alstublieft Klantenservice CN's
Winter Fonds Rit!
De conferentie, gehouden in het Mahatma Gandhi International Conference Centre in Niamey, werd gecoördineerd door de West African Peoples Organisation (WAPO), Pan-Africanism Today en de International Peoples' Assembly (IPA). Sprekers op de conferentie waren onder meer vertegenwoordigers van de National Council for the Safeguard of the Homeland (CNSP), volksorganisaties van de AES en andere landen in de Sahel, West-Afrika en het continent, en politieke leiders van Latijns-Amerika tot Azië. De drie dagen culmineerden in de passage van de Niamey-verklaring, waarvan het laatste gedeelte het waard is om volledig te citeren:
“1. Wij prijzen de regeringen die uit recente staatsgrepen zijn voortgekomen voor het aannemen van patriottische maatregelen om de politieke en economische soevereiniteit over hun territoria en natuurlijke hulpbronnen terug te winnen. Deze maatregelen omvatten het beëindigen van neokoloniale overeenkomsten, het eisen van de terugtrekking van Franse, Amerikaanse en andere buitenlandse troepen en het ondernemen van ambitieuze plannen voor soevereine ontwikkeling.
2. We zijn vooral bemoedigd door de vorming van de Alliantie van Sahelstaten door deze landen. Deze stap revitaliseert de erfenis van Pan-Afrikaanse leiders en vertegenwoordigt een concrete stap richting ware onafhankelijkheid en Pan-Afrikaanse eenheid.
3. Deze regeringen genieten momenteel brede steun van hun burgers, die deze revolutionaire acties aanjagen en steunen. Deze eenheid is cruciaal voor het bereiken van democratische en patriottische idealen en is een ambitieus ontwikkelingsmodel voor andere Afrikaanse landen.
Concluderend kunnen we zeggen dat er nog veel moet gebeuren om de Sahelstaten volledig te bevrijden, maar we zijn optimistisch dat deze regeringen, door te blijven luisteren naar hun bevolking, hun doelstellingen voor volledige nationale bevrijding zullen verwezenlijken en zullen bijdragen aan het bredere doel van een verenigd en vrij Afrika.”
Conferentie in solidariteit met de volkeren van de Sahel, Niamey, Niger. (Pedro Stropasolas voor Peoples Dispatch, via Tricontinental: Institute for Social Research)
In augustus 2022 verenigden 15 maatschappelijke en politieke organisaties in Niger zich in de M62-beweging (Heilige Unie voor de Bescherming van de Soevereiniteit en Waardigheid van het Volk, M62).
Ze lieten een verklaring tegen de aanwezigheid van het Franse leger in Niger, dat “uit Mali is verdreven en illegaal op ons grondgebied aanwezig is,” en riep op tot hun “onmiddellijke vertrek.”
De beweging riep “alle burgers op om burgercomités voor waardigheid” in het hele land te vormen.
Een van de leiders van de beweging, Abdoulaye Seydou, is hoofd van het Pan-Afrikaanse Netwerk voor Vrede, Democratie en Ontwikkeling, waarvan het kantoor is vernoemd naar de Burkinese leider Thomas Sankara (1949-1987).
Op het kantoor zelf hangt een foto van Fanon met het citaat:
“Elke generatie moet, uit de relatieve onbekendheid, haar missie ontdekken, deze vervullen of verraden.”
Seydou's algemene politieke visie in die tijd was dat de ellende van de bevolking van Niger niet overwonnen kon worden binnen de context van de Franse neokoloniale controle. Daarom begon de M62 met het uitvoeren van protesten tegen de Franse militaire aanwezigheid en hield een nachtelijk cultureel festival in Niamey om de boodschap voor verlossing te verdiepen.
Deze protesten stimuleerden het leger om in actie te komen tegen het neokoloniale bestuur van Mohamed Bazoum en een regering te installeren onder leiding van generaal Abdourahamane Tchiani. Deze staatsgreep, net als die in Burkina Faso en Mali, werd in het land breed gevierd omdat het de deur had geopend naar wat Fanon “toekomstige gebeurtenissen” had genoemd.
Op de solidariteitsconferentie in november zei Souleymane Falmata Taya, een leider van de M62-beweging, dat de strijd in Niger niet door het leger werd geleid, maar door de jeugd en vrouwen. “Alles wat we willen is behandeld worden als mensen,” zei ze. zei.
Een paar maanden eerder had ze zei dat de bevolking van Niger de vooruitgang van de regering van premier Ali Lamine Zeine, een voormalige minister van Financiën, waardeert, maar dat de bevolking waakzaam moet zijn en dat de regering transparant moet zijn.
Conferentie in solidariteit met de volkeren van de Sahel, Niamey, Niger. (Pedro Stropasolas voor Peoples Dispatch, via Tricontinental: Institute for Social Research)
In 1991 vormden voormalige linkse studentenleiders de Revolutionaire Organisatie voor Nieuwe Democratie-Tarmouwa ("ster" in het Hausa) of ORDN-Tarmouwa. Deze politieke organisatie heeft een fundamentele rol gespeeld in de massabewegingen tegen de Franse neokoloniale structuur en de parasitaire regeringen die deze mogelijk maakten.
Mamane Sani Adamou, een van de oprichters van de ORDN-Tarmouwa, genaamd de recente periode een tweede ontwaking voor de mensen van Niger. “We leven in een patriottische revolutie, een strijd voor een tweede onafhankelijkheid.”
De mensen van Niger hebben soevereiniteit nodig over hun monetaire systeem, over hun voedselproductie en over hun algehele economische agenda. “We moeten een nieuwe strategie aannemen,” zei hij. “Het verschil vandaag is dat we zelf beslissen. We krijgen geen instructies meer van Parijs. We nemen instructies aan van thuis.”
Het fundamentele woord in de Sahel is soevereiniteit. Als een afhankelijk land als Senegal of Niger vecht voor soevereiniteit, en als het probeert zijn soevereiniteit te verdiepen, zal het zeker de tentakels van de neokoloniale structuur moeten verdrijven. Er kan geen soevereiniteit zijn met de neokoloniale structuur op zijn plaats.
Op dit punt is imperialistische interventie onvermijdelijk. Hoe de krachten voor soevereiniteit zullen omgaan met een scherpe imperialistische aanval, moet nog blijken.
Toen de Fransen probeerden ingrijpen Tegen deze populaire militaire staatsgrepen door de strijdkrachten van de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten (ECOWAS) in 2023 heeft deze dreiging de integratie van Burkina Faso, Mali en Niger in de Alliantie van Sahelstaten alleen maar versneld.
De eerste test werd succesvol overwonnen door de populaire staatsgreepregeringen, die weigerden zich over te geven aan een imperialistische interventie. Het escaleren van de vraag naar soevereiniteit door een strijd met het imperialistische systeem, zoals geëist door ORDN-Tarmouwa en M62, zal deze regeringen noodzakelijkerwijs dwingen om hun toewijding aan het oplossen van sociale problemen te verdiepen.
Fanons “toekomstige gebeurtenissen” zijn nu ons heden. Zo ook de verwachting van Sawaba's Adamou Sékou, die zei in 1958: “Van Téra tot N'guigmi moet het refrein van de onafhankelijkheid in elk dorp weerklinken.”
Onafhankelijkheid, zei hij,
“is het einde van het achterlijke kolonialisme, met zijn slavenhandeleconomie, zijn onteigeningen, zijn sociale onrechtvaardigheden. Het is het einde van de berekening van waarden gebaseerd op de pigmentatie van mannen. Het is het einde van vooroordelen. Het is de wederopstanding van ons volk.”
Vijay Prashad is een Indiase historicus, redacteur en journalist. Hij is schrijver en hoofdcorrespondent bij Globetrotter. Hij is redacteur van LeftWord-boeken en de directeur van Tricontinental: Instituut voor Sociaal Onderzoek. Hij is een senior niet-ingezeten fellow bij Chongyang Institute for Financial Studies, Renmin-universiteit van China. Hij heeft meer dan 20 boeken geschreven, waaronder: De duistere naties en De armere naties. Zijn nieuwste boeken zijn Strijd maakt ons menselijk: leren van bewegingen voor socialisme en, met Noam Chomsky, De terugtrekking: Irak, Libië, Afghanistan en de kwetsbaarheid van de Amerikaanse macht.
Dit artikel is van Tricontinental: Instituut voor Sociaal Onderzoek.
De meningen die in dit artikel worden geuit, kunnen al dan niet een weerspiegeling zijn van die van Consortium Nieuws.
Alstublieft Klantenservice CN's
Winter Fonds Rit!
Doe veilig een fiscaal aftrekbare donatie met een creditcard of controleer door op de rode knop te klikken:
Het is hoog tijd om heel Afrika aan de Afrikanen over te laten. Alle koloniale machten hebben meer dan hun 'eerlijke deel' gedaan aan het plunderen van het hele continent. Natuurlijk wordt deze plundering tegenwoordig 'handelsverdragen' genoemd...