Marjorie Cohn doet verslag van de resolutie van de Parlementaire Vergadering over de ‘politieke gevangene’, inclusief zijn alarm dat de CIA “naar verluidt van plan was om de Wikileaks uitgever.
Julian Assange getuigt op 1 oktober in Straatsburg. (Barnaby Nerberka)
TDe Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa (PACE), het belangrijkste mensenrechtenorgaan van Europa, heeft met overweldigende meerderheid een resolutie op 2 oktober formeel verklaard Wikileaks oprichter Julian Assange een politieke gevangene.
De Raad van Europa, die 64 landen vertegenwoordigt, heeft haar diepe bezorgdheid geuit over de harde behandeling die Assange ondergaat, die een “afschrikwekkend effect” heeft gehad op journalisten en klokkenluiders over de hele wereld.
In de resolutie merkt PACE op dat veel van de gelekte bestanden Wikileaks gepubliceerd “leveren geloofwaardig bewijs van oorlogsmisdaden, mensenrechtenschendingen en wangedrag van de overheid.” De onthullingen “bevestigden ook het bestaan van geheime gevangenissen, ontvoeringen en illegale overplaatsingen van gevangenen door de Verenigde Staten op Europese bodem.”
Think de voorwaarden van een pleidooiovereenkomst Samen met het Amerikaanse ministerie van Justitie bekende Assange op 25 juni schuldig te zijn aan samenzwering om documenten, geschriften en aantekeningen te verkrijgen die verband hielden met de nationale defensie, onder de Amerikaanse Espionagewet.
Zonder de deal zou hij 175 jaar gevangenisstraf krijgen voor 18 aanklachten in een aanklacht die was ingediend door de regering-Trump en vervolgd door de regering-Biden, voortvloeiend uit WikiLeaks' publicatie van bewijs van oorlogsmisdaden gepleegd door de VS in Irak, Afghanistan en Guantánamo Bay. Na zijn verzoek werd Assange vrijgelaten met aftrek van de vijf jaar die hij in de zwaarbewaakte Belmarsh-gevangenis in Londen had doorgebracht.
De dag voordat PACE zijn resolutie aannam, gaf Assange een krachtige getuigenis aan de Commissie Juridische Zaken en Mensenrechten van de Raad van Europa. Dit was zijn eerste openbare verklaring sinds zijn vrijlating vier maanden geleden, na 14 jaar opsluiting – negen in de Ecuadoraanse ambassade in Londen en vijf in Blemish. “Vrijheid van meningsuiting en alles wat daaruit voortvloeit, bevindt zich op een duister kruispunt,” vertelde Assange aan de parlementariërs.
'Afschrikwekkend effect en klimaat van zelfcensuur'
HM-gevangenis Belmarsh. (Anders Sandberg/Flickr, CC BY-NC 2.0)
In de resolutie staat dat de “onevenredig zware aanklachten” die de VS tegen Assange hebben ingediend op grond van de Espionage Act, “die hem blootstellen aan een risico op de facto levenslange gevangenisstraf,” samen met zijn veroordeling “voor – wat in wezen – het verzamelen en publiceren van informatie was,” rechtvaardigen de classificatie van hem als een politieke gevangene, onder de definitie die is vastgelegd in een PACE resolutie uit 2012 waarin de term wordt gedefinieerd. Assange's vijf jaar durende opsluiting in de Belmarsh-gevangenis was 'disproportioneel in verhouding tot het vermeende vergrijp'.
De resolutie merkt op dat Assange “de eerste uitgever is die vervolgd is op grond van de Espionage Act] voor het lekken van vertrouwelijke informatie die hij van een klokkenluider heeft verkregen.” De resolutie uit zijn bezorgdheid over het “afschrikwekkende effect en het klimaat van zelfcensuur voor alle journalisten, redacteuren en anderen die alarm slaan over kwesties die essentieel zijn voor het functioneren van democratische samenlevingen.”
In de resolutie wordt ook opgemerkt dat “het verzamelen van informatie een essentiële voorbereidende stap is in de journalistiek”, die wordt beschermd door het recht op vrijheid van meningsuiting, gegarandeerd door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
De resolutie citeert de conclusie van Nils Melzer, speciaal VN-rapporteur voor marteling en andere wrede, onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing, dat Assange was blootgesteld aan “steeds ernstiger vormen van wrede, onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing, waarvan de cumulatieve effecten alleen kunnen worden omschreven als psychologische marteling.”
Nils Melzer. (VN-foto)
PACE veroordeelde de “transnationale repressie” en was “gealarmeerd door berichten dat de CIA Assange discreet in de gaten hield in de Ecuadoraanse ambassade in Londen en dat de organisatie naar verluidt van plan was hem te vergiftigen of zelfs te vermoorden op Britse bodem.”
De CIA heeft het voorrecht van ‘staatsgeheimen’ ingeroepen in een civiele rechtszaak die is aangespannen door twee advocaten en twee journalisten over die illegale surveillance.
In de VS wordt "het concept van staatsgeheimen gebruikt om uitvoerende ambtenaren te beschermen tegen strafrechtelijke vervolging voor misdaden zoals ontvoering en marteling, of om te voorkomen dat slachtoffers schadevergoeding eisen", aldus de resolutie. Maar "de verantwoordelijkheid van staatsagenten voor oorlogsmisdaden of ernstige mensenrechtenschendingen, zoals moorden, gedwongen verdwijningen, martelingen of ontvoeringen, vormt geen geheim dat beschermd moet worden."
Bovendien uit de resolutie diepe bezorgdheid dat, volgens openbaar beschikbaar bewijs, niemand ter verantwoording is geroepen voor de oorlogsmisdaden en mensenrechtenschendingen die zijn begaan door Amerikaanse staatsagenten, en hekelt de “cultuur van straffeloosheid.”
De resolutie stelt dat er geen bewijs is dat iemand schade heeft geleden door WikiLeaks' publicaties en “betreurt het dat ondanks de onthullingen van de heer Assange over duizenden bevestigde – eerder niet gerapporteerde – doden door Amerikaanse en coalitietroepen in Irak en Afghanistan, hij degene is die ervan wordt beschuldigd levens in gevaar te brengen.”
Assange's getuigenis
Assange getuigt voor de Commissie van de Raad van Europa. (Barnaby)
De getuigenis die Assange aan de commissie gaf was aangrijpend. “Uiteindelijk heb ik vrijheid boven realiseerbare gerechtigheid gekozen … Rechtvaardigheid is voor mij nu uitgesloten,” getuigde Assange. “Ik ben vandaag niet vrij omdat het systeem werkte. Ik ben vandaag vrij na jaren van gevangenschap omdat ik schuldig heb gepleit aan journalistiek.”
Hij voegde toe: "Ik heb me schuldig gepleit aan het zoeken naar informatie van een bron. Ik heb me schuldig gepleit aan het verkrijgen van informatie van een bron. En ik heb me schuldig gepleit aan het informeren van het publiek wat die informatie was." Zijn bron was klokkenluider Chelsea Manning, die de documenten en rapporten aanleverde WikiLeaks. “Journalistiek is geen misdaad,” zei Assange. “Het is een pijler van een vrije en geïnformeerde samenleving.”
Assange beschreef de overgang van de jaren die hij doorbracht in een zwaarbewaakte gevangenis naar het getuigen voor de Europese parlementariërs als een “diepgaande en surrealistische verandering.”
Sprekend over zijn jarenlange isolatie in een kleine cel, zei hij: “Het berooft iemand van zijn gevoel van eigenwaarde, waardoor alleen de ruwe essentie van het bestaan overblijft.”
Assange zei:
“Ik ben nog niet volledig toegerust om te praten over wat ik heb doorstaan. De meedogenloze strijd om in leven te blijven, zowel fysiek als mentaal. En ik kan ook nog niet praten over de dood door ophanging, moord en medische verwaarlozing van mijn medegevangenen.”
Misschien wel de meest beruchte publicatie van Wikileaks was de video “Collateral Murder” uit 2007, waarin te zien is hoe een bemanning van een Amerikaanse Apache-aanvalshelikopter twaalf ongewapende burgers in Bagdad aanvalt en doodt, waaronder twee journalisten van Reuters, en een man die de gewonden kwam redden.
De release van die video “wakkerde een publiek debat aan,” getuigde Assange. “Nu zijn er elke dag live streaming horrors van de oorlogen in Oekraïne en de oorlog in Gaza.” Hij noemde “honderden journalisten” die in die oorlogen zijn gedood.
Assange sprak over het gevaar dat journalisten lopen en verklaarde: “De criminalisering van nieuwsvergaring vormt een bedreiging voor onderzoeksjournalistiek overal ter wereld. Ik ben formeel veroordeeld door een buitenlandse mogendheid omdat ik om waarheidsgetrouwe informatie over die mogendheid vroeg, ontving en publiceerde.” Hij merkte op: “De fundamentele kwestie is eenvoudig. Journalisten zouden niet vervolgd moeten worden omdat ze hun werk doen.”
Assange voorspelde “meer straffeloosheid, meer geheimhouding, meer vergelding voor het vertellen van de waarheid en meer zelfcensuur” in de toekomst. “Journalisten moeten activisten zijn voor de waarheid,” zei hij, en noemde het belang van “journalistieke solidariteit.”
Hoewel Assange een vorm van juridische intimidatie verwachtte als gevolg van WikiLeaks' publicaties en was klaar om “daarvoor te vechten,” zei hij “mijn naïviteit was dat ik in de wet geloofde. Als het erop aankomt, zijn wetten slechts stukjes papier en kunnen ze worden geherinterpreteerd voor politiek opportunisme.”
Assange merkte op dat wetten worden gemaakt door de heersende klasse, die ze simpelweg opnieuw interpreteert wanneer de regels niet hun doel dienen. Assange beschreef het juridische proces in zijn zaak en merkte op dat "alle rechters, of ze nu in mijn voordeel oordeelden of niet in het Verenigd Koninkrijk, buitengewone eerbied toonden aan de Verenigde Staten."
PACE dringt er bij de VS op aan oorlogsmisdaden te onderzoeken
Plenaire vergadering van PACE. (Adrian Grycuk/Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0)
De resolutie roept de VS, het VK, de lidstaten en waarnemers van de Raad van Europa en de media op om maatregelen te nemen om de zorgen weg te nemen.
Het roept de VS, een waarnemende staat, op om de Espionage Act van 1917 te hervormen om journalisten, redacteuren en klokkenluiders die geheime informatie openbaar maken met als doel het publiek te informeren over ernstige misdaden, zoals marteling of moord, uit te sluiten van de werking ervan. Om een veroordeling te verkrijgen voor overtreding van de wet, zou de overheid een kwaadaardige intentie om de nationale veiligheid te schaden, moeten bewijzen. Het roept de VS ook op om de beschuldigingen van oorlogsmisdaden en andere mensenrechtenschendingen die door Assange en Wikileaks.
PACE riep het Verenigd Koninkrijk op om de uitleveringswetgeving te herzien en uitlevering voor politieke delicten uit te sluiten. Ook moest er een onafhankelijk onderzoek worden uitgevoerd naar de omstandigheden waaronder Assange in Belmarsh werd behandeld, om te bepalen of er sprake was van marteling of onmenselijke of vernederende behandeling.
Bovendien worden de lidstaten van de Raad van Europa in de resolutie opgeroepen om de bescherming van klokkenluiders verder te verbeteren en strikte richtlijnen aan te nemen om te voorkomen dat regeringen documenten als defensiegeheim classificeren wanneer dat niet gerechtvaardigd is.
Tot slot worden media in de resolutie opgeroepen om strikte protocollen op te stellen voor het verwerken en verifiëren van vertrouwelijke informatie. Zo kunnen we verantwoorde berichtgeving garanderen en elk risico voor de nationale veiligheid en de veiligheid van informanten en bronnen vermijden.
Hoewel PACE niet de bevoegdheid heeft om wetten te maken, kan het de Staten van de Raad van Europa aansporen om actie te ondernemen. Aangezien Assange nooit de kans heeft gehad om te procederen over de ontkenning van zijn recht op vrijheid van meningsuiting, is de resolutie van de Raad van Europa bijzonder belangrijk omdat hij gratie vraagt van de Amerikaanse president Joe Biden.
Marjorie Cohn is emeritus hoogleraar aan de Thomas Jefferson School of Law, decaan van de People's Academy of International Law en voormalig voorzitter van de National Lawyers Guild. Ze zit in de nationale adviesraden van Assange Defense en Veterans For Peace. Als lid van het bureau van de International Association of Democratic Lawyers is zij de Amerikaanse vertegenwoordiger bij de continentale adviesraad van de Association of American Jurists. Haar boeken omvatten Drones en gerichte moorden: juridische, morele en geopolitieke kwesties.
Dit artikel is van Truthout en met toestemming herdrukt.
Meningen die in dit artikel worden geuit en die al dan niet overeenkomen met die van Consortium Nieuws.