Patrick Lawrence: Ellsberg & 'Het proces van ontwaken'

Aandelen

Ellsberg had de Pentagon Papers nooit gepubliceerd kunnen krijgen als hij niet eerst iets veel groters had gedaan, als hij zijn leven niet had veranderd – de manier waarop hij leefde en wat hij ermee deed. 

Daniel Ellsberg op een persconferentie in New York City, 1972. (Bernard Gotfryd, Publiek domein, Wikimedia Commons)

By Patrick Laurens
Origineel van ScheerPost

OOndanks alle mooie dingen die sinds zijn dood op 16 juni over Daniel Ellsberg zijn geschreven en gezegd, loopt er een rode draad doorheen die we niet mogen missen, een verhaal dat Ellsberg zelf beter vertelde dan wie dan ook. Het is een verhaal waar we allemaal van kunnen leren.

Als we dit verhaal overdenken, kunnen we Ellsberg net zo goed als een voorbeeld beschouwen als een moedig gewetensvol man. Zoals hij het een paar jaar geleden in een interview zei: ‘moed is besmettelijk.’ 

Ellsberg heeft het verhaal dat ik in gedachten heb geen naam, titel, kop of iets dergelijks gegeven, maar hij kan net zo goed, en ik neem de vrijheid om uit zijn woorden te putten om het nu te noemen, het proces van Dan Het ontwaken van Ellsberg. 

In 1970, een jaar en misschien minder voordat Ellsberg de Pentagon Papers aan gaf The New York Times, The Washington Post en The Boston Globe, reisde hij naar Nevada City, Californië, een kleine stad 150 kilometer ten noorden en landinwaarts van San Francisco, en klopte op de deur van het huis waar Gary Snyder woonde, een van de helderste lichten onder de Beat-dichters.

We kunnen vol vertrouwen concluderen dat Ellsberg de nog steeds geheime Pentagon Papers in zijn auto had, zoals hij het volgende schreef in ‘The First Two Times We Met’, een essay dat verscheen in een collectieve viering van Snyders leven en werk genaamd Dimensies van een leven (Sierra Clubboeken, 1991):

'Ik heb hem geen papieren uit de kofferbak laten zien, om hem er niet bij te betrekken; maar ik liet doorschemeren dat hij hoe dan ook betrokken was bij het proces van mijn ontwaken. Ik wilde hem bedanken.”

Laten we het toneel eens bekijken. Hoe ver heeft Ellsberg die dag gereden om onaangekondigd bij een bekende dichter aan te kloppen, simpelweg om dankjewel te zeggen? Bedankt voor wat? Wat had Snyder gedaan, en wanneer, dat zo'n dankbaarheid waard was?

Terwijl Ellsberg het verhaal bij verschillende gelegenheden vertelde, had hij Snyder in 1960 in Kyoto ontmoet – de eerste van de twee keer die in zijn essay werden genoemd.

Snyder was toen halverwege een tien jaar durende studie van het zenboeddhisme onder de voogdij van Oda Sesso Roshi. Ellsberg woonde destijds in Tokio en ontwikkelde beleid met betrekking tot het gebruik van kernwapens voor het Office of Naval Research.

Terwijl Ellsberg over de ontmoeting vertelde, ontmoetten de twee elkaar toevallig in een bar in de buurt van Ryoanji, het Zen-klooster dat beroemd is om zijn tuin. Hij had er toen al over gelezen De Dharma Bums, de roman van Kerouac, en was, zo geïnspireerd, min of meer als toerist naar Kyoto gereisd.

Stel je voor dat je Kerouac leest, traint op een plek waar hij over schrijft, en daar een van de goede vrienden van de romanschrijver ontmoet. In de verhalen die ik heb gelezen was de oorlog in Vietnam een ​​belangrijk gespreksonderwerp. Ellsberg was nog steeds een toegewijd supporter; Snyder, die tegen die tijd de stevige kalmte had van de monniken onder wie hij studeerde, sprak er vanaf de andere kant over.

Ze hielden van elkaar, een beetje onwaarschijnlijk vanuit ons perspectief. De volgende dag lunchten ze samen en zetten het gesprek voort dat de avond ervoor was begonnen. 

Een decennium later identificeerde Ellsberg de ontmoeting met Snyder met zijn ‘ontwaken’. En dus heeft de defensietechnocraat een heel eind gereden, zo moeten we aannemen, om de dichter te bedanken. Er zit iets in om van te houden. 

Negen jaar na de bijeenkomst in Kyoto en een jaar vóór de reünie van Nevada City – we zijn nu in augustus 1969 – woonde Ellsberg een bijeenkomst bij die werd gesponsord door de War Resisters' League. (De goede oude WRL.) Dit was op Haverford College. Je moet bedenken dat Ellsberg zich tegen die tijd in een bepaald stadium van zijn ontwakingsproces bevond: waarom zou hij daar anders zijn?

Onder de sprekers die avond bevond zich een anti-oorlogsactivist genaamd Randy Kehler, die toen zonder enige aarzeling op weg was naar de gevangenis, omdat hij zijn dienstplicht had ingeleverd en elke medewerking aan het Selective Service System had geweigerd. 

Tussen haakjes, het leven van Kehler stond op het spel lang nadat hij zijn gevangenisstraf, die bijna twee jaar duurde, had uitgezeten. Nadat hij lange tijd had geweigerd belasting te betalen uit protest tegen de begroting van het Pentagon, nam de federale regering in 1989 beslag op het huis van de Kehlers in Colrain, een klein stadje in het noorden van Massachusetts. Het was Chris Appy, de UMass-historicus van de oorlog in Vietnam, die mij dit verhaal vele jaren later vertelde.

Een plotselinge bekering

Die avond in Haverford had veel te maken met Ellsbergs daaropvolgende besluit om de Pentagon Papers te kopiëren en er twee jaar later mee te doen wat we allemaal weten dat hij deed. Ellsberg vertelde vele jaren later zijn ervaringen aan Marlo Thomas.

"Ik verliet de zaal en vond een verlaten herentoilet", vertelde hij de actrice en soms activist. “Ik zat op de grond en huilde meer dan een uur, alleen maar snikkend. De enige keer in mijn leven dat ik op zoiets heb gereageerd.”

Laten we op dit punt vragen wie er huilde op de vloer van het herentoilet in Haverford, zodat we het moment kunnen begrijpen voor wat het was. Was het de enthousiaste marinier Ellsberg geweest, de RAND-oorlogsplanner, de technocraat die het bloedbad in Vietnam bezocht, de analist van het ministerie van Defensie?

Of was het de persoon die Ellsberg zojuist was geworden, rouwend om alles wat hij was geweest en alles wat hij tot dat moment had gedaan – de marinier en de analist die diezelfde avond stierven?

Ellsbergs verslag van die avond doet denken aan Saulus op weg naar Damascus, zoals verteld in Handelingen 9. In beide gevallen was er een val en daarna een openbaring, een plotselinge bekering. Daarna veranderde alles telkens. Saulus werd Paulus, en wat je ook van hem mag denken, St. Paulus veranderde de loop van de westerse beschaving. Ellsberg, volkomen eerlijk om te zeggen, bracht de rest van zijn leven door met proberen hetzelfde te doen.

Ik ga nu terug naar iets dat Ellsberg zei in dat korte essay dat hij heeft bijgedragen aan het boek dat Gary Snyder's vrienden hebben samengesteld om hem te eren. Wat hem het meest raakte toen hij de dichter voor het eerst ontmoette, was wat hij intuïtief aanvoelde: hij zag iemand ‘die de leiding had over zijn eigen leven, een model voor de manier waarop een leven geleefd kon worden’.

Gary Snyder spreekt in 2007 aan de Columbia Universiteit. (Fett/Wikimedia Commons, Flickr, CC BY 2.0)

Deze opmerking is cruciaal, lijkt mij. Het verklaart waarom Ellsberg tien jaar later de lange rit naar Nevada City maakte. En het vertelt ons wat er later met Ellsberg gebeurde in de volste zin van het woord. Als we denken aan Ellsbergs aanwezigheid in de publieke sfeer, komen we tot de conclusie dat het publiceren van de Pentagon Papers het belangrijkste was dat hij ooit heeft gedaan.

Maar dat had hij nooit kunnen doen, we mogen het niet missen, als hij niet eerst iets veel groters had gedaan: als hij zijn leven niet had veranderd – de manier waarop hij leefde en wat hij ermee deed. 

Met andere woorden: als hij het ontwaken niet had voltooid, had zijn toevallige ontmoeting met een Beat-dichter er veel toe bijgedragen dat hij in beweging kwam. Dit, ‘het proces van mijn ontwaken’, is het meest waarachtige verhaal dat Ellsberg ons te vertellen heeft en het verhaal waarvan we het meeste kunnen leren.

Net als in het verhaal van St. Paul was het ontwaken de bron waaruit alles vloeide wat Ellsberg deed nadat hij, figuurlijk gesproken, van zijn paard viel op de weg naar Damascus. Het was zijn bewustwording – in wezen van het verschil tussen waarheden en leugens – die hem in staat stelde het vooruitzicht op een leven in de gevangenis met een opmerkelijk zelfvertrouwen en zelfs gelijkmoedigheid te overwegen.

Tegen de tijd dat hij dat vooruitzicht onder ogen zag, wist hij dat er geen weg meer terug was. Je kunt niet meer slapen als je wakker wordt. Aeschylus formuleerde het beroemd als volgt:

‘Wie leert, moet lijden. En zelfs in onze slaap valt pijn die we niet kunnen vergeten druppel voor druppel op het hart, en in onze eigen wanhoop, tegen onze wil, komt wijsheid tot ons door de vreselijke genade van God.

Ellsberg begreep dit zeker. Hij was zich er terdege van bewust dat wakker worden betekent dat hij moet lijden en dat hij door anderen moet worden meegetrokken op zijn weg naar de staat van waakzaamheid. Uit een interview uit 2006:

“Ik zou graag willen dat het geweten van mensen zoveel mogelijk wordt heroverwogen en hervormd… Leren van mensen die die bekering al hebben ondergaan, is zeer nuttig. In mijn geval was het voor mij van cruciaal belang om mensen te ontmoeten die er zo over dachten en die naar de gevangenis gingen in plaats van überhaupt deel te nemen aan wat zij zagen als een onrechtmatige oorlog. (…) Moed is besmettelijk, en in contact komen met of jezelf blootstellen aan mensen die deze risico’s nemen, is zeer nuttig als eerste stap om het zelf te doen.’

“Als eerste stap om het zelf te doen.” Briljant. Het is wat Ellsberg ons het meest te bieden heeft, wat we van hem kunnen leren en wat we het meest direct in ons eigen leven kunnen toepassen. Ellsbergs verhaal, het verhaal dat hij vertelde bij het vertellen van de hier genoemde incidenten – Kyoto, Nevada City, Haverford – is deel één van overgave.

Hij moest de enthousiaste marinier en de ervaren oorlogsplanner opgeven. Dit betekende dat je een wereldbeeld helemaal moest opgeven. Het liet hem huilend op de vloer van een herentoilet achter. 

Maar zijn verhaal is er ook een van omhelzing, van transcendentie, van zelfbeheersing, van het leven ‘een leven dat geleefd kan worden’.   

Ellsbergs eerste waakzame daad was het wegtrekken van de sluier van de zinloze wreedheid van het Vietnam-avontuur. Weinigen van ons zullen ooit de gelegenheid hebben om iets van op afstand vergelijkbare omvang te doen. Maar ieder van ons kan, op voorwaarde dat we allemaal de moed verzamelen, net zo oprecht, trouw en loyaal optreden voor de menselijke zaak als Ellsberg deed.

Geen illusies hier: de meesten van ons geven de voorkeur aan de onverantwoordelijkheid van sluimeren. Maar voor degenen die daarvoor kiezen, kunnen we onszelf toestaan ​​te ontwaken. We kunnen de lasten aanvaarden die kennis altijd met zich meebrengt, net zoals Dan Ellsberg ons in zijn eigen leven liet zien.

Patrick Lawrence, jarenlang correspondent in het buitenland, voornamelijk voor de Internationale Herald Tribune, is columnist, essayist, docent en auteur, meest recentelijk van  Tijd niet langer: Amerikanen na de Amerikaanse eeuw. Zijn nieuwe boek Journalisten en hun schaduwen, is afkomstig van Clarity Press. Zijn Twitter-account, @thefloutist, is permanent gecensureerd. Zijn website is Patrick Lawrence. Steun zijn werk via zijn Patreon-site. Zijn website is Patrick Lawrence. Steun zijn werk via zijn Patreon-site

De geuite meningen zijn uitsluitend die van de auteur en kunnen al dan niet die van Consortium Nieuws.

Klantenservice CN's Spring

Fonds Drive Heden

 

 

12 reacties voor “Patrick Lawrence: Ellsberg & 'Het proces van ontwaken'"

  1. Steve Woodward
    Juli 2, 2023 op 11: 20

    Briljant, diep ontroerend, inspirerend essay. Dank u, meneer Laurens.

  2. Waarnemer
    Juli 1, 2023 op 18: 31

    Prachtige rekening! Ik heb geen idee dat Gary Snyder en de ontwerpkaartbranders zo'n effect op Ellsberg hadden.

  3. Schudder
    Juli 1, 2023 op 16: 59

    Ons Engels is verarmd als het gaat om het spirituele leven – ongetwijfeld hebben sommige orden de juiste woorden. Maar “Beat poet” doet geen recht aan het leven van Gary Snyder. Het Japanse 'Unsui' zou kunnen werken, omdat het een zenbeoefenaar beschrijft die satori (ontwaken) had bereikt. Maar ik denk aan Gary Snyder (ik ken zijn Dharmanaam niet) als leraar, 'sensei' in het Japans. Hij was een groot leraar, zowel in zijn schrijven als in zijn leven.
    Ontwaken gaat niet gemakkelijk. In de boeken spreken mensen over jaren van ‘soberheid beoefenen’, wat zoveel betekent als het volledig opgeven van je ontwikkelde zelfgevoel, je leven zoals je het vertelt, en de dingen zien zoals ze zijn.
    Dat dit lastig is moge duidelijk zijn. Dat Ellsberg dit deed is wonderbaarlijk, en zoals Patrick Lawrence zegt, een even opmerkelijke prestatie als het publiceren van de Pentagon Papers; het is zeker dat hij dat zonder zijn ontwaken nooit zou hebben gedaan.

  4. Daniel
    Juli 1, 2023 op 11: 30

    Een ontroerende en prachtig vormgegeven herinnering. Bedankt, CN en meneer Lawrence.

  5. Robert Emmett
    Juli 1, 2023 op 09: 21

    Die film uit begin jaren '70 over Ellsberg (gespeeld door James Spader) toont een scène in Haverford waar Randy Keller aankondigt wat hij gaat doen. Hij houdt een kleine toespraak waarin hij iets zegt over het feit dat hij, omdat hij afgestudeerd is aan Harvard, tot degenen behoort die voorbestemd zijn voor een van de hoogste leiderschapsposities van het land, maar dat hij in plaats daarvan naar de gevangenis ging om te protesteren tegen de oorlog in Vietnam. Als de scène niet apocrief is, denk ik dat Ellsberg zich sterk met dat gevoel zou hebben geïdentificeerd, omdat hij zelf aan Harvard was afgestudeerd.

    En dat specifieke voorbeeld, voor zijn ogen, maakte niet alleen duidelijk welke moed daarvoor nodig zou zijn en wat hij zou opofferen, maar ook specifiek hoe hij zijn lichaam kon plaatsen “… op de tandwielen en op de wielen… op al het apparaat en je moet ervoor zorgen dat het stopt!” … zoals Mario Savio van de Free Speech Movement in 1964 in Berkeley pleitte.

    Misschien omdat hem toevallig de gevangenis werd bespaard. Ellsberg had het gevoel dat zijn moed op de een of andere manier tekortschoot, dat hij niet genoeg of niet snel genoeg had gegeven, zoals hij zei. En misschien had dat iets te maken met de reden waarom hij vervolgens tot het einde van zijn dagen gaf en gaf en gaf om te proberen de ‘militaire waanzin’ te stoppen die het land in onze levens blijft overspoelen.

    Dank aan Patrick L. voor het uitgraven van dit verhaal dat laat zien waar Ellsberg werd geïnspireerd om niet alleen zijn hoofd maar ook zijn hart te veranderen.

  6. Lois Gagnon
    Juni 30, 2023 op 10: 50

    Ik kom vaak mensen tegen die reageren op mijn onorthodoxe politieke standpunt als een bedreiging voor hun geluk. De cultus van de “Positieve Psychologie” heeft enorme schade aangericht aan het vermogen van mensen om dit soort openbaringen te ervaren. Als het hen ook maar één moment van positief gevoel kost, willen ze daar niets van weten. Met andere woorden: persoonlijke/intellectuele transformatie en de complexe emoties die daarmee gepaard gaan, hebben voor hen een te hoge prijs.

  7. susan
    Juni 30, 2023 op 10: 20

    Bedankt hiervoor Patrick – een mooi eerbetoon aan iemand die zo moedig was…

  8. Mike Ferner
    Juni 30, 2023 op 09: 43

    Bedankt voor dit ongelooflijk belangrijke kijkje in het leven en de motivatie van Dan Ellsberg. Het is bemoedigend om te lezen dat wat hem deed veranderen, door iedereen kan worden gedaan. Moeilijk? Extreem. En daarom wordt het zo zelden gedaan. In sommige opzichten is het gemakkelijker om door het leven te slaapwandelen, maar ik zou na zo'n leven zeker geen dood willen meemaken.

  9. Larry McGovern
    Juni 30, 2023 op 07: 49

    BEDANKT, Patrick Laurens!! Briljant en ontroerend!!! Realiseert u zich dat uw geschriften dat “ontwakende” effect op ons lezers kunnen hebben?!! Deze lezer, in bed en niet op de badkamervloer, en niet snikkend maar zeker met tranende ogen.
    Zou die slaperige POTUS maar de kans krijgen dit essay te lezen en wakker te worden? (Je kunt dromen, nietwaar?).

  10. eerste persoon oneindig
    Juni 30, 2023 op 00: 19

    Een mooie herinnering. Wie had gedacht dat een afrekening zo krachtig als die van Saul aan Paulus zou kunnen plaatsvinden op de vloer van een openbaar toilet? Maar er kan van alles gebeuren als je ervoor openstaat. En het citaat van Aeschylus is volkomen terecht. En die “wijsheid die tot ons komt door de vreselijke genade van God” heeft niets te maken met de christelijke God in het bijzonder. Het heeft te maken met het menselijk hart – vooral als het gescheiden is van de lopende band van verwachte overtuigingen. Goed gedaan, Patrick Lawrence.

  11. Theresa Barzee
    Juni 29, 2023 op 19: 40

    Verbluffend kostbaar. Julian is nu onze Ellsberg. Degene die ze hebben besmeurd en die ze proberen te kruisigen. Red hem. Leg elke wrede misdaad van overheidsfunctionarissen en de mediagekte bloot die meegesleept is in de vervolgingswagen. Waarom?! Wij kunnen dit allemaal zien. Houd moedige daden verteld en gevierd. We moeten Julian bevrijden. Jij, Garland,. Jij, Biden. We zien je, Kier, Pompeo…

  12. Juni 29, 2023 op 18: 24

    Deze conversie is voor de meeste mensen erg moeilijk. Het vereist het weggooien van veel van wat dierbaar was. Het afwerpen van de overtuiging dat oorlog iets goeds tot stand brengt zou een eenvoudige beslissing moeten zijn, maar voor de meesten is dat niet zo omdat het betekent dat je voorheen zoveel beweringen hebt aanvaard die je nu moet afwijzen. Ik ken mensen die niet in staat lijken te zijn tot dit afwijzingsproces. Zij willen blijven geloven dat oorlog goede dingen kan bewerkstelligen, omdat hen dat altijd is verteld.

Reacties zijn gesloten.