COP27: De schuldencrisis hangt boven de mondiale klimaatbijeenkomst

De zuidelijke landen in de wereld die het minst verantwoordelijk zijn voor de klimaatcrisis worden gedwongen de verwoestende kosten op zich te nemen, schrijft Jerome Phelps.

By Jerome Phelps
openDemocracy

We afgevaardigden verzamelden zich in Egypte voor de COP27 klimaatconferentie zal één onderwerp bij velen opkomen, maar laag op de formele agenda staan: de toenemende schuldencrisis geconfronteerd met lage-inkomenslanden.

Rijke geïndustrialiseerde landen zullen in Sharm El-Sheikh zijn aangekomen met nieuwe tactieken om het nemen van verantwoordelijkheid voor de enorme kosten van de klimaatcrisis die zij hebben veroorzaakt, uit te stellen en te vermijden. Terwijl ze blokkeren en uitstellen, worden steeds grotere schulden opgestapeld naar landen in het Zuiden, die aan de ontvangende kant staan ​​van verwoestende overstromingen, stormen en droogtes.

Regeringen in het Zuiden van de wereld zullen vooruitgang eisen bij de aanpak van de problemen verlies en schade, de eis dat landen gecompenseerd moeten worden voor de schade die de klimaatcrisis hen al toebrengt en die niet kan worden voorkomen.

Oprichting van een fonds, de Financieringsfaciliteit voor verlies en schade, was vorig jaar een belangrijke eis van het Mondiale Zuiden en activisten, maar de rijke landen schopten de kwestie in het lange gras van een drie jaar durend dialoogproces.

Het mondiale onvermogen om de schuldencrisis aan te pakken zal zwaar boven de discussies blijven hangen. Veel Zuid-mondiale landen werden geconfronteerd met steeds onbetaalbaardere schulden, zelfs voordat de pandemie de van het toerisme afhankelijke economieën verwoestte en enorme nieuwe kosten voor de gezondheidszorg en het ondersteunen van gemeenschappen genereerde.

De Russische invasie van Oekraïne [en de sancties die hieruit voortvloeien], daarnaast speculatie op de financiële markten, heeft de situatie verergerd, waardoor de voedsel- en brandstofprijzen enorm zijn gestegen.

En de klimaatcrisis zorgt voor een proliferatie van schulden. De zuidelijke landen in de wereld die het minst verantwoordelijk zijn voor de klimaatcrisis worden gedwongen de verwoestende kosten op zich te nemen – alleen al de overstromingen van deze zomer in Pakistan hebben naar schatting $ 40 miljard aan schade.

Pakistan verkeerde vóór de overstromingen al in een schuldencrisis en gaat steeds meer schulden aan om de schulden te kunnen betalen. Na de vorige overstromingen in 2010 kostte de extra leningen van Pakistan de bevolking ten minste $ 36 miljard.

Deze kosten worden rechtstreeks uit de krappe nationale begrotingen betaald, ten koste van de voorbereiding op de volgende klimaatgerelateerde ramp, maar ook van de aanpassing aan de klimaatcrisis, de gezondheidszorg, het onderwijs en de sociale bescherming. De landen in het Zuiden van de wereld geven momenteel vijf keer meer uit aan het aflossen van schulden dan aan het aanpakken van de klimaatcrisis.

De klimaatcrisis betekent meer schulden voor het Mondiale Zuiden. En schulden betekenen dat ze niet adequaat kunnen reageren op de klimaatcrisis.

Bovendien is de klimaatfinanciering van de rijkere landen niet alleen ontoereikend, maar kan deze de situatie ook verergeren. De rijke landen zijn breed veroordeeld omdat ze er niet in zijn geslaagd hun eigen volstrekt ontoereikende doelstelling te halen om tegen 100 jaarlijks 2020 miljard dollar aan klimaatfinanciering te verstrekken. Maar erger nog, meer dan 70 procent van die klimaatfinanciering wordt verstrekt in de vorm van leningen, die zich alleen maar opstapelen. schulden afdragen aan klimaatgevoelige landen.

Bij gebrek aan adequate klimaatfinanciering zullen de landen ten zuiden van de Sahara alleen al de komende tien jaar bijna 1 biljoen dollar aan schulden moeten aangaan, blijkt uit nieuw onderzoek van de liefdadigheidsinstelling Debt Justice (waar ik werk) en Climate Action Network International. een mondiaal netwerk van milieu-ngo's.

G20-fout 

De mondiale reactie is een regelrechte mislukking geweest. De G20, een club van voornamelijk crediteurenlanden, heeft in 2020 het Common Framework opgezet als reactie op de pandemie. Het was bedoeld om de herstructurering van hun schulden door landen te vergemakkelijken – maar drie jaar later zijn er nog geen schulden geherstructureerd. Slechts drie landen hebben een aanvraag ingediend, en aan één land, Tsjaad, is de schuldkwijtschelding ronduit geweigerd.

De meeste landen hebben eenvoudigweg bezuinigd op hun uitgaven: op gezondheidszorg, onderwijs en klimaatrespons.

In februari 2021 heeft Zambia een schuldherstructurering aangevraagd via het Common Framework, nadat het zijn leningen niet had kunnen nakomen. Een groot deel van de schulden is verschuldigd aan particuliere kredietverstrekkers en obligatiehouders, die nog lang niet hebben ingestemd met enige schuldsanering – ook al hebben zij aan het land leningen verstrekt tegen rentetarieven van wel 9 procent, op grond van het feit dat de leningen riskant.

De landen in het Zuiden van de wereld zullen eenvoudigweg niet in staat zijn te reageren op de klimaatcrisis zonder grootschalige kwijtschelding van schulden.

Er is een sterker mechanisme nodig dan het Gemeenschappelijk Kader om ervoor te zorgen dat alle crediteuren meedoen, inclusief westerse banken en obligatiehouders.

Er is ook een automatisch mechanisme nodig om de afbetalingen van schulden op te schorten en kwijt te schelden wanneer zich een extreme klimaatgebeurtenis voordoet, zodat landen tijdens een humanitaire noodsituatie niet zelf betalingen aan crediteuren hoeven te doen.

Ten slotte is een enorme uitbreiding van op subsidies gebaseerde klimaatfinanciering nodig, onder meer via een financieringsfaciliteit voor verliezen en schade die fondsen kan gebruiken om reeds veroorzaakte schade te vergoeden.

COP27 is een zeldzame kans voor landen met lagere inkomens om oplossingen te eisen. De meeste hebben geen stem in de G20, maar alle landen hebben een stem op de COP (de VN-term voor ‘conferentie van de partijen’). Cruciaal is dat ze ook invloed hebben: ze kunnen weigeren in te stemmen met een slotcommuniqué dat hun behoeften negeert.

Ze hebben ook de mogelijkheid van een schuldenstaking. Een gecoördineerde weigering om betalingen te doen, waarbij grote aantallen landen betrokken zijn, zou een reële bedreiging vormen voor de winsten in machtige landen. Mohamed Nasheed, een ambassadeur voor de V20-groep van klimaatkwetsbare landen en voormalig president van de Malediven, leg de optie weer op tafel vorige maand.

Ondertussen eisen sociale bewegingen over de hele wereld klimaat- en schuldenrechtvaardigheid, nu de dreiging van wijdverbreide sociale instabiliteit toeneemt in het licht van het brute bezuinigingsbeleid dat door het IMF wordt opgelegd om de schuldenniveaus terug te dringen.

Wereldleiders zullen de andere kant op blijven kijken, totdat ze geen alternatief meer hebben. De vraag is of het tegen die tijd niet te laat zal zijn.

Jerome Phelps is hoofd belangenbehartiging bij Debt Justice (voorheen Jubilee Debt Campaign), waar hij werkt aan schulden- en klimaatrechtvaardigheid voor het Mondiale Zuiden. Hij werkte eerder 18 jaar aan migrantenrechten, onder meer als directeur van Detention Action en International Detention Coalition. Hij tweets @JeromeGPhelps

Dit artikel is van openDemocratie.

De geuite meningen zijn uitsluitend die van de auteur en kunnen al dan niet die van Consortium Nieuws.