Terwijl westerse mogendheden waarschuwen voor snode Chinese en Russische ontwerpen, schetsen Anis Chowdhury en Jomo Kwame Sundaram hoe de wrede geschiedenis van de westerse mogendheden in Afrika pleit voor non-alignment.
Schoolkinderen in Noord-Kivu, DRC, september 2021. (MONUSCO-foto's, Flickr, CC BY-SA 2.0)
By Anis Chowdhury en Jomo Kwame Sundaram
in Sydney en Kuala Lumpur
Inter Press Service
ANa een kwart eeuw van economische stagnatie stond het Afrikaanse economische herstel aan het begin van de 21e eeuw al vóór de pandemie onder grote druk als gevolg van nieuwe handelsregelingen, dalende grondstoffenprijzen en ernstige milieustress.
De grenzen van Afrika werden opgesteld door Europese machten, vooral nadat hun ‘Scramble for Africa’ uit 1881 eindigde met de Eerste Wereldoorlog. Verschillende cultureel, taalkundig en religieus verschillende ‘etnische’ groepen werden samen in koloniën gedwongen, om later postkoloniale ‘naties’ te worden.
Europeanen kwamen naar Afrika op zoek naar slaven en mineralen en bouwden later koloniale rijken op. De VS woonden de 1884 bij Het Congres van Berlijn verdeelt Afrika onder de Europese machten. Kolonieloze “laatkomer” Duitsland kreeg Zuidwest-Afrika en Tanganyika, nu respectievelijk Namibië en het vasteland van Tanzania.
Politieke cartoon uit het sociaaldemocratische tijdschrift Der Wahre Jakob over de massale dood van Herero-mensen in de Namib-woestijn in 1904. (Wikimedia Commons)
De Herero- en Nama-volkeren in Namibië kwamen in 1904 tevergeefs in opstand tegen de Duitse bezetting. Generaal Lothar von Trotha beval toen “elke Herero... schot.” Vier vijfde van de Herero en de helft van de Nama stierven.
Gemeenschappen werden omsingeld, waarbij velen omkwamen. Anderen werden vastgehouden, velen stierven in concentratiekampen of werden de woestijn in gedreven om van de honger te sterven. In 1984 concludeerde het Whitaker-rapport van de VN de wreedheden behoorden tot de ergste genociden van de 20e eeuw.
Het Europese herstel na de Tweede Wereldoorlog profiteerde enorm van de voornaamste grondstoffenexporterende kolonies in Europa. Na de verwoestingen in oorlogstijd vertrouwden de Europese imperiale machten erop koloniale muntarrangementen voor kostbare deviezen.
De imperiale macht zorgde ook voor gevangen koloniale markten voor niet-concurrerende naoorlogse Europese fabrikanten. Herstel en concurrentie zorgden voor een daling van de grondstoffenprijzen, vooral na de crisis Boom in de Koreaanse oorlog. Ruim een eeuw lang zijn deze prijzen gedaald ten opzichte van die van de fabrieken.
Toen dekolonisatie onvermijdelijk werd, propageerden Franse politici het idee van ‘Euafrika”, waarmee de VS worden nagebootst Monroe-doctrine's claim op Latijns-Amerika. Het Franse elitediscours benadrukte dat de Afrikaanse onafhankelijkheid gedefinieerd moet worden door (asymmetrische) ‘onderlinge afhankelijkheid’, en niet door ‘soevereiniteit’.
Hoewel Duitsland zijn weinige koloniën in Afrika verloor na het verliezen van de Eerste Wereldoorlog, vroeg de invloedrijke West-Duitse Die Welt zich in 1960 weemoedig af: ‘Gaat Afrika zich losmaken van Europa?? "
Van dekolonisatie tot Koude Oorlog
De VS waren in 1884 het eerste land dat de persoonlijke claim van de Belgische koning Leopold II op het stroomgebied van de Congo erkende. Toen Leopolds brute wreedheden en uitbuiting van zijn privédomein van de Congo Vrijstaat, waarbij miljoenen mensen om het leven kwamen, niet langer konden worden ontkend, dwongen andere Europese machten België om het land rechtstreeks te koloniseren.
Sindsdien hebben de VS het lot van Congo bepaald. De VS zijn zeer geïnteresseerd in hun enorme minerale hulpbronnen. Congolees uranium, het rijkste ter wereld, werd gebruikt in de kernbommen van Hiroshima en Nagasaki. Maar Washington zou niet toestaan dat Afrikanen controle uitoefenen over hun eigen strategische materialen.
Patrice Lumumba werd de eerste gekozen premier van de Democratische Republiek Congo (DRC). Als voorstander van pan-Afrikaanse economische onafhankelijkheid bedreigde zijn verlangen naar echte onafhankelijkheid en soevereine controle over de hulpbronnen van de DRC machtige belangen.
Lumumba werd in januari 1961 op brute wijze vernederd, gemarteld en vermoord. Bij de schandelijke moord waren zowel Amerikaanse als Belgische regeringen betrokken. samengewerkt met de Congolese rivalen van Lumumba.
Moeite om op te staan
De panafrikanistische leider Kwame Nkrumah wilde dat het onafhankelijke Ghana een ‘anti-imperialistisch’ pad zou uitstippelen en niet-gebonden zou blijven in de Koude Oorlog. Hij wilde hydro-elektrische dammen om de industriële vooruitgang van Ghana te stimuleren, te beginnen met het smelten van zijn bauxiet om een aluminiumwaardeketen te ontwikkelen.
De VS, het VK en de Wereldbank kwamen overeen de Akosombo-dam te financieren, op voorwaarde dat deze goedkope energie zou leveren aan een dochteronderneming van Kaiser Aluminium om aluminiumoxide [aluminiumoxide] te verwerken voor export naar het Amerikaanse moederbedrijf. Deze regeling werd pas decennia later, begin deze eeuw, ingetrokken.
Ghana gemaakt technische samenwerkingsovereenkomsten met de Tsjechen en de Sovjets om twee andere dammen te bouwen. Maar beide werden beëindigd nadat Nkrumah dat was omvergeworpen door een militaire staatsgreep, gesteund door Washington in februari 1966. Dus Nkrumah's ontwikkelingsambities voor Ghana werden gedood.
Tientallen jaren later werd uiteindelijk een verkleinde Bui-dam gebouwd door Chinese aannemers. Nkrumah's boek uit 1965, Neokolonialisme: de laatste fase van het imperialisme, was waarschijnlijk de laatste druppel om het Westen in verlegenheid te brengen. Elders, Tanzania's Julius Nyerere's 'Ujamaa' De basis van Afrikaans socialisme geconcentreerd op ontwikkelende dorpen en voedselzekerheid.
Westers antagonisme zorgde voor het falen van Ujamaa, terwijl de zijne pogingen werden streng veroordeeld om andere Afrikanen ervan te weerhouden hun eigen pad uit te stippelen.
Ondertussen werden de pro-westerse tijdgenoten van Nyerere gesteund door het Westen. Dergelijke landen, bijvoorbeeld de buurlanden Kenia en Oeganda, ontvingen veel meer westerse hulp, ondanks hun ontwikkelingsachterstanden zijn niet veel beter geweest.
Zambia bij de onafhankelijkheid
Bij de onafhankelijkheid had Zambia geen universiteiten; slechts 0.5 procent voltooide het basisonderwijs. De kopermijnen van het land waren grotendeels in Britse handen. De meeste mensen overleefden op het beperkte land voor de dorpelingen, zonder elektriciteit en andere voorzieningen.
Ingesloten door door het Westen gesteunde racistische staten, President Kenneth Kaunda – een vrome christen – zocht buitenlandse hulp om het vijandige Zuid-Afrika en Rhodesië (nu Zimbabwe) te omzeilen en het lot van het geheel door land omgeven land te veranderen.
Doneren naar CN's 2022 Herfstfonds Drive
Nadat de VS en de Wereldbank weigerden te helpen, nam hij contact op met het Sovjetblok en China. China bouwde een spoorlijn ter waarde van $ 500 miljoen die Zambia met de Indische Oceaan verbond via Tanzania.
Ivoorkust is lange tijd een belangrijke producent van cacao en koffie geweest. Maar drie decennia van wanbestuur door de pro-westerse grondlegger, Felix Houphouet-Boigny, zorgde voor endemische armoede en grote ongelijkheid, culminerend in een burgeroorlog.
In 2020 leefde bijna 40 procent van de bevolking in ‘extreme armoede’. In 2019 was de score op de menselijke ontwikkelingsindex van het middeninkomensland laag 0.538, wat daalde naar 0.346, gecorrigeerd voor ongelijkheid.
Zowel Kaunda als Houphouet-Boigny lieten later hun vroege, meer neokoloniale beleid varen. Zambia nationaliseerde kopermijnen, in de hoop de levensomstandigheden te verbeteren, in plaats van buitenlandse investeerders te verrijken.
Ondertussen werd Ivoriaanse cacao onthouden om betere prijzen veilig te stellen. Maar beide pogingen mislukten, zoals koper en cacao prijzen ingestort. Beide naties werden dus zwaar gestraft omdat ze probeerden hun lot te verbeteren.
Niet-uitlijning
De conferentie van Berlijn, zoals geïllustreerd in ‘Illustrierte Zeitung’. (Wikimedia Commons)
Tijdens de eerste Koude Oorlog dwong de westerse vijandigheid tegenover de Afrikaanse aspiraties velen zich tot het ‘socialistische kamp’ te wenden om infrastructuur op te bouwen en menselijke hulpbronnen te ontwikkelen. Washington was toen net zo bezorgd over economisch gewin als over het tegengaan van ‘Reds’.
De regering-Kennedy had de buitenlandse hulp verhoogd en de bondgenoten opgeroepen hetzelfde te doen. Maar in plaats van de Afrikaanse aspiraties te steunen, streefde het Westen zijn eigen economische belangen na, terwijl het beweerde de postkoloniale aspiraties te steunen.
De toenemende schuldenlast van de Afrikaanse overheid in de jaren zeventig dwong velen om de beleidsvoorwaarden van het structurele aanpassingsprogramma te aanvaarden die vanaf de jaren tachtig door internationale financiële instellingen waren opgelegd. Natuurlijk werden de ontwikkelingslanden die de voorschriften van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank volgden, westerse lievelingen.
Nyerere opgemerkt:
“Het IMF … stelt voorwaarden en zegt: 'Als u deze voorbeelden volgt, zal uw economie verbeteren.' Maar waar zijn de voorbeelden van bloeiende economieën in de Derde Wereld, omdat zij de voorwaarden van het IMF accepteerden?”
Overwegingen uit de Koude Oorlog hebben er ook voor gezorgd dat de Amerikaanse belangstelling voor Afrika is toegenomen en afgenomen. Nu waarschuwt het Westen voor dreigende Chinese ‘overnames’ en snode Russische plannen. China lijkt meer geïnteresseerd in het financieren en opbouwen van infrastructuur, terwijl de Russische president Vladimir Poetin de Russische export promoot.
Verwaarloosd door de VS na de eerste Koude Oorlog tot aan de Afrikaanse initiatieven van de 21e eeuw AfrikaansAfrikaanse landen hebben in toenemende mate alternatieven voor het Westen verwelkomd, zij het enigszins behoedzaam.
Samen kan de wereld Afrika vooruit helpen. Maar als de steun voor het langdurig wreed uitgebuite continent gegijzeld blijft door nieuwe overwegingen uit de Koude Oorlog, zullen de Afrikanen dienovereenkomstig kiezen. Niet-afstemming is nu de pan-Afrikaanse keuze.
Anis Chowdhury wel adjunct-professor aan de Western Sydney University en de University of New South Wales (Australië). Hij bekleedde hoge posities bij de Verenigde Naties in New York en Bangkok.
Jomo Kwame Sundaram, voormalig hoogleraar economie, was adjunct-secretaris-generaal voor economische ontwikkeling van de Verenigde Naties en ontving in 2007 de Wassily Leontief-prijs voor het bevorderen van de grenzen van het economisch denken.
De geuite meningen zijn uitsluitend die van de auteurs en kunnen al dan niet die van Consortium Nieuws.
Doneren Vandaag naar CN's
2022 Herfstfonds Drive
Doneer veilig via creditkaart or controle by te klikken de rode knop:
Het kan niet schandelijker zijn dan wat het Westen heel Afrika heeft aangedaan.