Het mondiale Zuiden beweegt zich richting vaccinsoevereiniteit

De auteurs rapporteren over de vaccinproductie in landen die in 2021 aan het korte einde van de aanbodovereenkomsten kwamen.

By Svenja Blanke, Felix Kolbitz en Oliver Dickson
in Buenos Aires/Dhaka/Johannesburg
Internationale politiek en samenleving

LIn Amerika behoort de vaccinatiegraad tot de hoogste ter wereld. Chili loopt voorop met 86 procent van de bevolking volledig gevaccineerd, gevolgd door Uruguay, Argentinië en Ecuador. Sommige landen halen zelfs percentages van meer dan 90 procent voor degenen die de eerste prik hebben gekregen.

De regio, die kampte met zeer hoge besmettings- en sterftecijfers, organiseerde in 2021 een opmerkelijke vaccinatiemarathon. Alle bestaande vaccins uit het Westen, China en Rusland werden gebruikt om aan de enorme vraag te voldoen. Sinds de jaarwisseling heeft Omicron er echter voor gezorgd dat de incidentie opnieuw is gestegen – alleen al in Argentinië: van een zevendaagse incidentie van 57 medio december tot een incidentie van 1720 precies een maand later. Gelukkig kunnen de relatief hoge vaccinatiecijfers het ergste voorkomen.

De geopolitiek meest relevante kwestie in dit derde pandemische jaar is echter de vaccinproductie in de landen van het Mondiale Zuiden zelf. Sommige landen zijn van plan hun eigen vaccins te produceren. De Caribische eilandstaat Cuba bewandelt – zoals vaak het geval is – een bijzondere weg. Het heeft al verschillende vaccins ontwikkeld, uitgerold en heeft nu – met ruim 90 procent – ​​het hoogste vaccinatiepercentage van heel Latijns-Amerika. Maar wat gebeurt er in de regio buiten het speciale pad van Cuba?

Argentinië

In 2021 begonnen de drie grootste landen in Latijns-Amerika – Brazilië, Mexico en Argentinië – onderdelen van het productieproces van bestaande vaccins te produceren. Argentinië lanceerde zijn vaccinatiecampagne op 29 december 2020 met de Spoetnik, waarmee het het eerste Latijns-Amerikaanse land is dat het Russische vaccin heeft goedgekeurd. Ondertussen zijn er in het land 20 miljoen doses gebruikt. En delen van de Europese of Russische vaccinproductie zijn verplaatst naar Argentinië, Mexico en Brazilië – of beter gezegd, het was de proactieve aanpak van de landen die de productie naar de regio bracht via overeenkomsten met de marktleidende laboratoria.

Het laboratorium in Richmond in de buurt van Buenos Aires – een traditioneel Argentijns farmaceutisch laboratorium en bedrijf – verzorgt bijvoorbeeld de filtratie van het actieve ingrediënt uit Rusland en vervolgens het vullen, afwerken en verpakken van de Spoetnik-vaccins via een overdrachtstechnologieovereenkomst met het Russian Direct Investment Fund. (RDIF). In januari 2022 waren er al 6.5 miljoen doses geproduceerd. Deze strategie maakte het mogelijk sneller aan de lokale vraag te voldoen.

Tegelijkertijd wordt er in Groot-Buenos Aires een nieuwe productiefabriek van het bedrijf gebouwd, met als doel het hele productieproces, van actief ingrediënt tot verpakking, te bestrijken, met maximaal 400 miljoen vaccindoses per jaar – ook voor de export.

De productie van AstraZeneca door de mAbxience-laboratoria uit Argentinië en Liomont uit Mexico kon pas in 2021 met vertraging van start gaan, omdat Amerikaanse nationale veiligheidsbelangen aanvankelijk de export van het ruwe actieve ingrediënt uit de VS hadden verhinderd. Intussen zijn er 70 miljoen doses gezamenlijk geproduceerd en gedistribueerd in de regio. Er zullen er nog veel meer volgen. Maar dit is slechts een deel van de mondiale gezondheidsstrategie van Argentinië.

Argentijnse laboratoria en academische onderzoeksinstituten, gesteund door de staat, ontwikkelen al hun eigen Covid-19-vaccins. De vier meest veelbelovende projecten heten ARGENVAC, ARVAC, COROVAXG.3 en “Spinetta.” Ze komen uit verschillende Argentijnse publiek-private partnerschappen en bevinden zich in de preklinische of klinische fase met als doel om deze vaccins in 2023 op de markt te brengen.

De Argentijnse regering onder president Alberto Fernández benadrukt het belang van ‘soevereiniteit’ en onafhankelijkheid van bestaande marktleiders. En natuurlijk zijn lokale productie en regionale distributie noodzakelijk om de mondiale ongelijkheid in distributie en toegang te verminderen. Bovendien heeft Argentinië tot nu toe gedoneerd 1.7 miljoen vaccins in de regio. Terwijl er wordt gedebatteerd over het kwijtschelden van patenten of over het flauwe COVAX-initiatief, zorgt de lokale vaccinontwikkeling in de landen van het Mondiale Zuiden, die een overeenkomstige infrastructuur hebben of aan het bouwen zijn, voor een veel veelbelovender geopolitiek van de gezondheidszorg. —Svenja Blanke

Bangladesh

BDe vaccinatiecampagne van Angladesh werd gekenmerkt door ups en downs. Na een overeenkomst met India en het Serum Instituut begon de vaccinatiecampagne al eind januari 2021, en vanaf februari begonnen massale vaccinaties in het hele land. Een digitaal registratiesysteem dat vanaf het begin goed werkte, droeg aanzienlijk bij aan het succes, maar maakte het moeilijk om in te schrijven voor mensen zonder internetverbinding.

Met het exportverbod van India in april 2021 was de vaccinatiecampagne in Bangladesh plotseling ingestort. Met noodgoedkeuringen in dezelfde maand werd de vaccinatie alleen hervat met Spoetnik V uit Rusland en Sinopharm uit China.

Na de goedkeuring werd voor het eerst ook de mogelijkheid besproken om beide vaccins onder licentie in Bangladesh te produceren. Sinopharm tekende vervolgens in augustus 2021 een overeenkomst met het Bengaalse bedrijf Incepta om 5 miljoen doses per maand in Bangladesh af te vullen en te distribueren. Het vaccin zal echter niet in Bangladesh zelf geproduceerd worden. Volgens eigen inschattingenIncepta zou tot 800 miljoen doses per jaar kunnen vullen.

Tegelijkertijd ontwikkelt Bangladesh momenteel zijn eigen vaccin: Bangavax. De Bangladesh Medical Research Council (BMRC) heeft het Covid-19-enkele vaccin Bangavax van Globe Biotech Limited in november 2021 goedgekeurd voor proeven op mensen. Deze proeven op mensen zijn momenteel aan de gang en zullen naar verwachting minstens zes maanden duren. Vanwege bureaucratie en wetenschappelijke complicaties heeft het goedkeuringsproces echter enkele maanden vertraging opgelopen. Omdat deze procedures te lang duren, kunnen verdere mutaties in het virus ertoe leiden dat Bangavax al verouderd is op het moment dat de goedkeuring wordt verleend.

Een succesvol resultaat zou echter kunnen helpen de vaccintekorten in Bangladesh en het Zuiden terug te dringen. De vaccinatiecampagne in Bangladesh, die tot nu toe behoorlijk succesvol is geweest maar afhankelijk is van de vaccinvoorraden, zou dan soepeler verlopen. Tot nu toe is er alleen sprake van vaccinatiescepsis ten aanzien van Chinese vaccins, omdat deze de reputatie hebben minder effectief te zijn of sneller hun effectiviteit te verliezen. Over het algemeen is de bereidheid om zich te laten vaccineren zeer hoog. De regering heeft ambitieuze doelstellingen en plannen gesteld om in maart het merendeel van de bevolking te laten vaccineren.

Sinds eind januari 2022 stijgt het aantal besmettingen snel door de Omicron-variant, waardoor een land wordt getroffen waar volgens de Wereldgezondheidsorganisatie slechts zo’n 35 procent van de bijna 170 miljoen inwoners is gevaccineerd. Tegelijkertijd is de wil om mondkapjes te dragen, afstand te houden en contacten te verminderen aanzienlijk afgenomen.

Berichten uit Europa dat Omicron slechts tot milde klachten leidt, zorgen ervoor dat een niet onbelangrijk deel van de bevolking het gevaar niet meer serieus neemt. Als reactie hierop is de regering een boostercampagne gestart. Eind januari 2022 hadden iets minder dan een miljoen mensen een boost gekregen.

Bangladesh heeft een grote generieke farmaceutische industrie en de technische kennis om zelf vaccins te produceren, inclusief mRNA-vaccins, via Beximco Pharma.

Tot nu toe was de regering echter afhankelijk van overeenkomsten met de farmaceutische reuzen van het mondiale noorden om patentlegale productie te kunnen starten. Maar zelfs als afstand wordt gedaan van de patenten, zou Bangladesh zijn eigen bureaucratische goedkeuringssystemen moeten stroomlijnen en versnellen om tijdige productie mogelijk te maken.

-Felix Kolbitz

Zuid-Afrika

SZuid-Afrika realiseerde zich, net als het grootste deel van de ontwikkelingslanden, al heel vroeg dat het een cruciale infrastructuur ontbeert voor de productie, opslag en transport van vaccins tegen Covid-19. Dit bracht het land al vroeg in het nadeel tijdens de mondiale onderhandelingen over de productie en levering van vaccins via verschillende internationale fora en directe bilaterale afspraken tussen de Zuid-Afrikaanse regering en mondiale fabrikanten.

Toen de uitrol van het vaccin eindelijk begon, kreeg de regering van Cyril Ramaphosa al vroeg zware kritiek omdat ze te traag van plan was. Terwijl veel Afrikaanse landen al met vaccinatieprogramma’s waren begonnen, meldde de Zuid-Afrikaanse regering dat ze vastzat in ingewikkelde onderhandelingen met de fabrikanten Pfizer en Johnson & Johnson.

Een van die onderhandelingen leverde heel veel resultaat op, aangezien de regering de lokale productie en verpakking van het Johnson & Johnson Covid-19-vaccin in Zuid-Afrika kon aankondigen via het lokale particuliere farmaceutische bedrijf Aspen Pharmaceutical.

De aankondiging van lokale productie wekte de hoop in het land en op het hele continent dat Afrika eindelijk een eerlijke en tijdige aanvoer van het Covid-19-vaccin zal krijgen. Maar die hoop werd snel getemperd toen werd ontdekt dat de Door Aspen geproduceerde vaccins werden naar Europa geëxporteerd eerst, terwijl de Afrikaanse staten moesten wachten. Hoewel Aspen Pharmaceutical een productiepartner is van Johnson & Johnson, beslist en instrueert het bedrijf uiteindelijk nog steeds waar die injecties terechtkomen.

Aan de positieve kant zal de gedeeltelijk staatseigen vaccinontwikkelaar en -fabrikant BioVac, die al lang een lokale productiepartner van Pfizer is, eindelijk in 19 het Pfizer Covid-2022-vaccin kunnen produceren. Dit is het resultaat van lopende onderhandelingen. tussen Zuid-Afrika en Pfizer. Hoewel dit een grote overwinning is voor de Zuidelijk-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenschap (SADC), aangezien BioVac een belangrijke vaccinleverancier in het blok is, neemt dit nog steeds geen oplossing voor de zorgen over uitsluitende octrooibescherming.

Terwijl de regering van Ramaphosa aanvankelijk kritiek kreeg omdat ze de vaccinvoorziening te langzaam veiligstelde, kwam de verlossing ervan toen de regering van Zuid-Afrika samen met de regering van India lobbyde voor ontwikkelingslanden om TRIPS-ontheffingen te verlenen en daarna het Witte Huis voor zich wist te winnen. President Joe Biden kondigde aan dat de Amerikaanse regering het afstand doen van vaccinoctrooien tegen Covid-19 steunde. Dit voorstel stuitte echter op krachtig verzet van het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en verschillende andere EU-lidstaten.

Terwijl de Zuid-Afrikaanse regering een betrouwbare vaccinvoorziening veiligstelt via lokale productie, maakt zij zich nu zorgen over de impact van vaccinscepsis en aarzeling, een probleem dat het hele continent teistert. Nu slechts ongeveer de helft van de volwassen bevolking in Zuid-Afrika ten minste één prik van een vaccin heeft gekregen en de opname ervan voortdurend vertraagt, dreigt de Afrikaanse vaccinatiecrisis nog steeds groot te worden. —Oliver Dickson

Svenja Blanke is redacteur van het sociaal-wetenschappelijke tijdschrift Nueva Sociedad, gevestigd in Buenos Aires. Felix Kolbitz leidt het kantoor van de Friedrich-Ebert-Stiftung in Bangladesh. Oliver Dickson is een omroeporganisatie, politiek analist en voormalig directeur van het ministerie van Binnenlandse Zaken in Zuid-Afrika.

Dit artikel is van Internationale politiek en samenleving.