Groot-Brittannië heeft tijdens de Falklandoorlog 31 kernwapens ingezet

Britse oorlogsschepen waren in 1982 bewapend met tientallen nucleaire dieptebommen in een kernwapenvrije zone in Latijns-Amerika, meldt Richard Norton-Taylor.

By Richard Norton Taylor
vrijgegeven VK

TDe onthulling is opgenomen in een nieuw bestand dat is vrijgegeven aan het Nationaal Archief. Met de aanduiding ‘Top Secret Atomic’ laat het zien dat de aanwezigheid van de kernwapens paniek veroorzaakte onder functionarissen in Londen toen zij zich realiseerden welke schade zij, zowel fysiek als politiek, hadden kunnen veroorzaken.

Het militaire regime in Argentinië claimde de Falklandeilanden en viel op 2 april 1982 binnen. De Britse regering onder leiding van Margaret Thatcher stuurde een marine-taskforce naar de Zuid-Atlantische Oceaan om de eilanden te heroveren.

In een notul van het Ministerie van Defensie (MoD), gedateerd 6 april 1982, werd melding gemaakt van “enorme bezorgdheid” dat sommige van de “nucleaire dieptebommen” “verloren of beschadigd zouden kunnen raken en dat dit feit openbaar zou worden.” De minuut voegde eraan toe: “De internationale gevolgen van een dergelijk incident zouden zeer schadelijk kunnen zijn.”

Nucleaire dieptebommen worden ingezet vanaf marineschepen om ondergedompelde onderzeeërs aan te vallen.

De onbekende functionaris die de minuut schreef vervolgde:

“De minister van Buitenlandse Zaken [John Nott] zal de al lang bestaande praktijk willen voortzetten om te weigeren commentaar te geven op de aan- of afwezigheid van Britse kernwapens op een bepaalde locatie en op een bepaald tijdstip.”

Verwarmde rij

Het bestaan ​​van de wapens veroorzaakte een verhitte ruzie tussen het Ministerie van Defensie en het ministerie van Buitenlandse Zaken. Deze laatste vroeg het Ministerie van Defensie om de wapens “uit te leveren”. De marine weigerde dit te doen.

Het Ministerie van Defensie nam nota van de belangrijkste argumenten vóór het aan boord houden van de wapens. Er stond:

“In het geval van spanningen of vijandelijkheden tussen ons en de Sovjet-Unie, gelijktijdig met Operatie Corporate [de codenaam die wordt gegeven aan de bevrijding van de Falklands], zou de militaire capaciteit van onze oorlogsschepen anders ernstig worden verminderd.”

Eén document in het dossier zegt dat er geen risico bestond op een ‘explosie van het type atoombom’. Maar er bestond een dreiging van “opruiming van splijtbaar materiaal” als een van de wapens beschadigd zou raken, wat zou kunnen leiden tot wel 50 “extra sterfgevallen” door kanker.

Zelfs als er geen sprake zou zijn van vervuiling in het geval van een beschadigd of gezonken kernwapen, zouden de Argentijnen nucleaire technologie in handen kunnen krijgen en “zouden we misschien met acute schaamte op het gebied van de non-proliferatie te maken hebben gekregen”, noteerde een ambtenaar van het Ministerie van Defensie.

Geheim houden

Een plan om de wapens te lossen op de Britse basis op Ascension Island in de Zuid-Atlantische Oceaan werd door de marine afgewezen. Het zei dat dit de doorgang van de taskforce naar de Falklands zou vertragen en dat de operatie niet geheim zou worden gehouden.

In plaats daarvan werden de wapens overgebracht van de fregatten en torpedobootjagers naar de grotere vliegdekschepen, HMS Hermes en HMS Invincible, waar de wapens beter beschermd konden worden. Prins Andrew diende tijdens de oorlog als helikopterpiloot op Invincible.

Halverwege mei 1982 had de Hermes 18 kernwapens aan boord en de Invincible 12, terwijl het Royal Fleet Auxiliary-schip, Regent, er volgens het dossier één had. De schepen bevonden zich binnen de “totale uitsluitingszone” die Groot-Brittannië rond de Falklandeilanden had opgelegd, aldus de documenten.

Het dossier vermeldt niet of dit ‘inerte’ surveillancerondes waren die werden gebruikt om de ‘slijtage van de wapens’ in de gaten te houden, zoals academicus Lawrence Freedman het in zijn artikel stelde. Officiële geschiedenis van de Falklands-campagne, gepubliceerd in 2005.

Ondersteuning CN's Winter Fonds Drive!

Er werden bewakings- en trainingsrondes gebruikt om de dieptebommen te testen om te zien hoe ze zouden presteren. Ze waren identiek aan levende wapens, behalve dat het splijtbare materiaal was vervangen door verarmd uranium en inerte stoffen.

Maar zelfs de aanwezigheid van inerte kogels veroorzaakte alarm bij Buitenlandse Zaken. De topfunctionaris, Sir Antony Ackland, schreef aan Sir Frank Cooper, zijn tegenhanger bij het Ministerie van Defensie: “Ik was erg blij met uw bevestiging dat HMS Sheffield geen inerte kogel droeg toen ze werd geraakt.”

De torpedobootjager zonk op 10 mei 1982 nadat hij zes dagen eerder was aangevallen door een Argentijnse Exocet-raket.

Nucleaire Vrije Zone

Het ministerie van Buitenlandse Zaken was ook bezorgd over de aanwezigheid van kernwapens vanwege het Verdrag van Tlatelolco uit 1967. Hierdoor ontstond een kernwapenvrije zone in Latijns-Amerika en de omliggende wateren, inclusief de Falklands.

Hoewel Groot-Brittannië de protocollen van het verdrag had ondertekend en geratificeerd, hadden andere landen, waaronder Argentinië, dat niet gedaan. Volgens Freedman benadrukte Margaret Thatcher dat geen enkel schip met kernwapens de drie mijl lange territoriale wateren rond de Falklands zou binnenvaren, wat een “potentiële schending” van het Tlatelolco-verdrag zou zijn.

Het Ministerie van Defensie toegegeven in 2003 dat Britse schepen van de taskforce kernwapens aan boord hadden en dat een wapencontainer beschadigd was. Maar het aantal wapens was nog niet bekendgemaakt voordat dit document werd overgebracht naar het Nationaal Archief in Kew, in het zuidwesten van Londen.

Maar een aantal documenten uit het dossier zijn verwijderd door het Ministerie van Defensie of het Cabinet Office. Ze bevatten een intrigerende notitie, gedateerd 11 april 1982, die begint met 'De stafchefs geloven...' Wat zij geloofden, mogen we niet weten.

Hoe zit het met Gibraltar?

Er ontbreken nog veel meer documenten in een afzonderlijk dossier, nu vrijgegeven, getiteld “Gibraltar: Impact van de Falklandcrisis”.

Gibraltariërs bewoonden, net als de Falklandeilandbewoners, een Brits ‘overzees gebied’ en waren bezorgd omdat Spanje de Argentijnse aanspraken op soevereiniteit over de eilanden steunde, net zoals het Gibraltar claimde, de grote rots en Britse basis op de zuidpunt van het Iberisch schiereiland.

Whitehall-wieders hebben maar liefst 73 documenten uit het Gibraltar-dossier achtergehouden. Ze hebben dit gedaan op grond van uitzonderingen in de Freedom of Information Act, en in het bijzonder secties 27(i), 40 (2) en 41.

Deze hebben betrekking op informatie waarvan de openbaarmaking de belangen van het Verenigd Koninkrijk in het buitenland zou kunnen ‘schaden’, ‘persoonlijke gegevens’ en ‘in vertrouwen verstrekte informatie’. Passages in andere documenten in het dossier zijn ook weggelaten.

Wat heeft de Britse regering te verbergen? Eerder vrijgegeven documenten kunnen enkele aanwijzingen bieden. Thatcher herhaaldelijk uitgedrukt bezorgdheid over de gevolgen van de Falklandcrisis voor Gibraltar.

Ondanks de publieke retoriek zijn de opeenvolgende Britse regeringen dat wel geweest bereid om te onderhandelen over de soevereiniteit van de Falklands en streefde naar een gezamenlijke soevereiniteitsovereenkomst met Spanje over Gibraltar in 2000 en opnieuw in 2002.

De regering van Thatcher bood twee jaar vóór de invasie door de Argentijnse strijdkrachten in 1982 in het geheim aan om de soevereiniteit van de Falklandeilanden over te dragen. De defensiecommissie van het kabinet keurde een plan goed waarbij Groot-Brittannië de titulaire soevereiniteit over de eilanden aan Argentinië zou overdragen, die vervolgens door Groot-Brittannië zou worden teruggehuurd voor 99 jaar.

Lord Carrington trad af als minister van Buitenlandse Zaken vanwege de Argentijnse invasie van de Falklands. Hij vertelde de daaropvolgende Franks-commissie, die onderzoek deed naar de aanloop naar de invasie, dat het Britse beleid er een was van verwaarlozing en hopen op het beste. “We hadden geen kaarten in onze handen”, zegt hij zei.

Richard Norton-Taylor is een Britse redacteur, journalist en toneelschrijver, en de nestor van de Britse nationale veiligheidsrapportage. Hij schreef voor de Voogd op het gebied van defensie en veiligheid en was dertig jaar lang de veiligheidsredacteur van de krant.

Dit artikel is van vrijgegeven VK.