Vijay Prashad denkt na over de geo-politiek achtergrond van de 'African Lion 21' van vorige maand, een door de VS geleide militaire oefening op het Afrikaanse continent waarbij de strijdkrachten van 21 landen betrokken waren.
(Josh Begley)
By Vijay Prashad
Tricontinental: Instituut voor Sociaal Onderzoek
IBegin juni leidde het Amerikaanse leger een grote militaire oefening op het Afrikaanse continent: de ‘African Lion 21’. Generaal-majoor Andrew Rohling van de Zuid-Europese Task Force van het Amerikaanse leger zei het was de “grootste Amerikaanse militaire oefening die ooit op dit continent is gehouden.”
De militaire oefening African Lion, die in 2002 voor het eerst samen met het koninkrijk Marokko werd gehouden, is – in de woorden van US Africa Command – een jaar- “gezamenlijke, multi-nationale oefening voor het hele domein … om kwaadaardige activiteiten in Noord-Afrika en Zuid-Europa tegen te gaan, en de interoperabiliteit tussen Amerikaanse, Afrikaanse en internationale partners te vergroten om het theater te verdedigen tegen vijandige militaire agressie.”
African Lion 21, waartoe de strijdkrachten van 21 landen behoorden, waaronder Brazilië, Canada, Egypte, Italië, Libië, Nederland en het Verenigd Koninkrijk, vond plaats in Marokko en in het bezette gebied van de Westelijke Sahara, maar ook in Senegal en Tunesië. De algehele militaire oefening – met ruim 7,000 soldaten – werd uitgevoerd onder leiding van het US Africa Command met de hulp van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO).
De oefening werd uitgevoerd onder bevel van generaal-majoor Rohling en generaal Belkhir El Farouk, commandant van de zuidelijke zone van de Koninklijke Marokkaanse strijdkrachten. Het is belangrijk op te merken dat de jurisdictie van generaal El Farouk betrekking heeft op de Marokkaanse bezetting van de Westelijke Sahara.
Op 10 december 2020 sprak de Amerikaanse president Donald Trump aangeboden Marokko erkent zijn illegale bezetting van de Westelijke Sahara in ruil voor het normaliseren van zijn betrekkingen met Israël.
De verklaring van Trump over de Westelijke Sahara druist in tegen een reeks resoluties van de Algemene Vergadering van de VN, waaronder 1514 (XV) uit 1960, die bevestigt dat alle mensen uit voormalige koloniën het recht op zelfbeschikking hebben, en 34/37 uit 1979, waarin expliciet gesprekken voor een einde aan de bezetting van het gebied door Marokko. Toen generaal-majoor Rohling werd gevraagd naar de aanwezigheid van African Lion 21 in de Westelijke Sahara, zei hij: bezwaard, waarbij wordt gezegd dat de keuzes voor de locatie zijn gemaakt vóór de verklaring van Trump van december 2020.
Ouagadougou, Burkina Faso. (Josh Begley)
Deze maand werd Tricontinental: Institute for Social Research, samen met de Socialist Movement of Ghana's Research Group, gepubliceerd dossier Nr. 42 (juli 2021), “Onze soevereiniteit verdedigen: Amerikaanse militaire bases in Afrika en de toekomst van de Afrikaanse eenheid.”
Het dossier catalogiseert de groei van de westerse militaire aanwezigheid op het Afrikaanse continent, met speciale aandacht voor de Verenigde Staten en Frankrijk.
Amerikaanse militaire voetafdruk
De VS zelf beschikken over 29 bekende militaire faciliteiten in 15 landen, terwijl Frankrijk bases heeft in 10 landen. Het lijdt geen twijfel dat de Verenigde Staten en Frankrijk veruit de grootste militaire voetafdruk op het Afrikaanse continent hebben, en dat geen enkel land ter wereld een grotere mondiale militaire voetafdruk heeft. voetspoor dan de Verenigde Staten. Volgens het Amerikaanse National Defense Business Operations Plan (2018-2022) heeft het Amerikaanse leger beheert een “wereldwijde portefeuille die bestaat uit meer dan 568,000 activa (gebouwen en constructies), gelegen op bijna 4,800 locaties wereldwijd.”
In het geval van het Amerikaanse leger duidt de omvang van zijn aanwezigheid en activiteiten op een kwalitatief ander karakter. Dit karakter omvat het vermogen van de VS om zijn belangen op het continent te verdedigen en niet als gendarme op te treden voor de wereldgemeenschap, maar voor de begunstigden van het kapitalisme.
Bovendien probeert het land elke serieuze concurrentie om zijn controle over hulpbronnen en markten te voorkomen door middel van een ‘nieuwe Koude Oorlog’, waarmee de VS druk uitoefenen om China bevatten op het continent als onderdeel van zijn bredere geopolitieke agressie.
Zowel de VS als Frankrijk zijn lid van de NAVO, wiens eigen mandaat is verschoven van de verdediging van Europa naar agressie in het buitenland. Twee hoofddoelstellingen vormen de kern van de activiteiten van de NAVO in Afrika: het voorkomen van migratie naar Europa en het belemmeren van de Russische activiteiten in Noord-Afrika.
In haar recente strategische document ‘NATO 2030’ stelt de alliantie aantekeningen, “Het ‘Zuiden’ van de NAVO verwijst naar een breed geografisch gebied dat Noord-Afrika en grote delen van het Midden-Oosten omvat, en zich uitstrekt tot Afrika bezuiden de Sahara en Afghanistan.”
Dit is geen nieuwe visie, zoals de NAVO dat eerder heeft gedaan bediend in Soedan (2005-2007), in de Golf van Aden en voor de Hoorn van Afrika (2008-2016) en in Libië (2011).
De NAVO heeft het voortouw genomen bij de vernietiging van Libië, dat nog steeds wordt geteisterd door een politiek-militaire crisis en sociale ineenstorting. De nieuwe missies van de NAVO omvatten operaties in de Middellandse Zee zoals “Operatie Active Endeavour” (2001-2016) en “Sea Guardian” (lopend); operaties ter ondersteuning van de Afrikaanse Unie, zoals het trainen van de African Standby Force; en terrorismebestrijdingsinspanningen in Noord-Afrika.
Agadez, Niger. (Josh Begley)
Als je de documenten van het US Africa Command, het Franse leger en de NAVO leest, zou je op misleidende wijze kunnen geloven dat het westerse leger in Afrika opereert om de groei van het terrorisme (grotendeels de al-Qaeda-varianten) te voorkomen.
NAVO's operatie in Libië in 2011 de staat verpletterde, waardoor de extreem-islamistische stromingen in de regio werden aangemoedigd ongestraft te handelen. Sommige van deze groepen – zoals Al-Qaeda in de Maghreb – worden dat uiteindelijk ook smokkelaars van sigaretten, cocaïne, mensen en wapens. Het was de vernietigde Libische staat die de deur opende voor zowel de opkomst van opstandelingen en criminele activiteiten in de Sahara als voor de toename van de migratie naar Europa.
G5 Sahel
Het was in deze context dat Frankrijk in 2014 vijf Afrikaanse landen (Burkina Faso, Tsjaad, Mali, Mauritanië en Niger) onderwierp aan formulier het G5 Sahel-initiatief. De Sahel is de gordel die door Afrika loopt, onder de Sahara. Tegelijkertijd hebben de VS een netwerk van bases gebouwd, waaronder een enorme dronebasis in Agadez (Niger), en gebruiken ze hun drones om luchtsteun te bieden aan Amerikaanse troepen, het Franse leger en de legers van de G5-staten. Europa heeft zijn zuidgrens verplaatst van de noordelijke rand van de Middellandse Zee naar de zuidelijke rand van de Sahara.
Van de interventies in Somalië in 1992 tot de huidige activiteiten: de resultaten van Amerikaanse en Franse militaire interventies in Afrikaanse landen zijn duidelijk: Amerikaanse en Franse troepen verergeren conflicten en gebruiken de interne zwakte van Afrikaanse staten om Amerikaanse en Europese doelstellingen te verwezenlijken.
Een recente studies door het Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) blijkt dat er 23 actieve gewapende conflicten zijn op het Afrikaanse continent (Angola, Burkina Faso, Burundi, Kameroen, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Tsjaad, Ivoorkust, de Democratische Republiek Congo , Egypte, Ethiopië, Guinee, Kenia, Libië, Madagaskar, Mali, Mozambique, Niger, Nigeria, Somalië, Zuid-Soedan, Soedan, Oeganda en de Westelijke Sahara). Met een netto toename van het aantal dodelijke slachtoffers van 41 procent tussen 2019 en 2020, schrijft SIPRI, was Afrika bezuiden de Sahara “de regio met de meeste conflictgerelateerde dodelijke slachtoffers in 2020.”
Het is de moeite waard eraan te herinneren dat Amerikaanse en Franse wapenfabrikanten gezamenlijk wapenexporten uitvoeren goed tussen 43 en 2015, ruim 2019 procent van het mondiale totaal, leveren het leeuwendeel van de wapens voor deze conflicten.
Kamp Simba, Kenia. (Josh Begley)
De belangrijkste oorzaken van conflicten op het continent, zo vat SIPRI samen, zijn: “staatszwakte, corruptie, ineffectieve levering van basisdiensten, concurrentie om natuurlijke hulpbronnen, ongelijkheid en een gevoel van marginalisatie.” De belangrijkste reden dat het US Africa Command en de NAVO voorzien in hun interventie in Afrika – terrorisme en geopolitieke conflicten – staan niet op de lijst.
Om deze kwesties aan te pakken is het belangrijk dat Afrikaanse staten hun soevereiniteit laten gelden en een geloofwaardig project uitstippelen voor het welzijn van de mensen in deze regio’s. Dat is de reden waarom de Vredes- en Veiligheidsraad van de Afrikaanse Unie een akkoord heeft aangenomen resolutie in 2016 uiting van bezorgdheid over de groeiende buitenlandse militaire bases op het continent.
Het zijn de zwakte van de lidstaten en hun organisatorische verdeeldheid die hebben verhinderd dat deze resolutie verder werd uitgevaardigd, en het is wat het Westen in staat stelt zijn neokoloniale druk uit te breiden om de oorzaken van conflicten te intensiveren.
De bezuinigingsprogramma’s van het Internationale Monetaire Fonds zorgen voor ‘ineffectieve levering van basisdiensten’ en westerse multinationals veroorzaken ‘corruptie’ en ‘concurrentie over natuurlijke hulpbronnen’. De belangrijkste veroorzakers van de problemen op het continent zijn noch China, noch Rusland, wiens aanwezigheid wordt gebruikt als rechtvaardiging voor de uitbreiding van de westerse militaire aanwezigheid.
Het Tricontinental: Institute for Social Research-dossier is verrijkt met satellietfoto's verzameld door datakunstenaars Josh Begley. Voor het dossier projecteerde het kunstteam van Tricontinental: Institute for Social Research fysiek beelden en coördinaten van deze verborgen locaties op een kaart van Afrika, waardoor het hedendaagse militariseringsapparaat visueel werd gereconstrueerd.
Ondertussen herinneren de spelden en draden die deze plaatsen met elkaar verbinden ons aan de ‘oorlogskamers’ van de koloniale overheersing. Samen vormen de beelden een visueel bewijs van de voortdurende “fragmentatie en ondergeschiktheid van de volkeren en regeringen van het continent”, zoals dit dossier schrijft.
Kofi Awoonor, 1935-2013.
Toen extremisten van Al-Shabaab in 2013 het Westgate Shopping Mall in Nairobi, Kenia, aanvielen, schot en doodde Kofi Awoonor, een Ghanese dichter; ambassadeur in Cuba, Brazilië en de VN; en voorzitter van een VN-commissie tegen apartheid.
Awoonor sprak vaak over de ‘nooden’ van zijn land – hetzelfde land dat president Kwame Nkrumah uit het kolonialisme leidde naar een nieuwe mogelijke toekomst. Militaire staatsgrepen en bezuinigingen van het IMF deden de hoop van generaties Ghanezen in hun strijd voor bevrijding de das om, maar Awoonor hield stand.
Een van mijn favoriete gedichten van Awoonor is ‘The Cathedral’, dat het gevoel van de ‘nooden’ overbrengt die onze wereld overkomen en waartegen vandaag de dag nog steeds wordt gevochten:
Op dit vuile plekje
er stond ooit een boom
wierook vergieten op het kindermaïs:
zijn takken strekten zich uit over een hemel
opgefleurd door de laatste vuren van een stam.
Ze stuurden landmeters en bouwers
wie heeft de boom gekapt?
op zijn plaats planten
Een enorme zinloze kathedraal van onheil.
Vijay Prashad, een Indiase historicus, journalist en commentator, is de uitvoerend directeur van Tricontinental: Instituut voor Sociaal Onderzoek en hoofdredacteur van Left Word Books.
Dit artikel is van Tricontinental: Instituut voor Sociaal Onderzoek.
De geuite meningen zijn uitsluitend die van de auteur en kunnen al dan niet die van Consortium Nieuws.
De enige voetafdruk op het continent zou onderwijs, gezondheidszorg en welzijn/voedsel moeten zijn.
Frankrijk & VS UIT AFRIKA.
Het is interessant dat Frankrijk de Sahel domineert, en de VS de landen in het zuiden. Er zijn aanhoudende nationale ‘noodsituaties’ met sancties (en in verschillende mate op het gebied van oorlogsvoering) in Soedan, de Democratische Republiek Congo, Zimbabwe, Somalië, Zuid-Soedan, de Centraal-Afrikaanse Republiek en Brunei. Voordat Hillary Libië en Gaddafi's pan-Afrikaanse droom van een verenigd Afrika vernietigde, speelde Madeleine Albright stiller, samen met de CIA, een grote rol in de massamoord op miljoenen Hutu's en Tutsi's in Rwanda (en Zaïre). Helaas is dit wat de VS doen.
De Sovjets steunden het communisme en het socialisme in Afrikaanse landen (tegen het kolonialisme van het Westen), maar lieten hun ideologische steun grotendeels varen met de ineenstorting van de Sovjet-Unie. China richt zich op Afrikaanse landen voor de middelen die ze nodig hebben, mogelijk een vriendelijker vorm beschreven in “The Confessions of an Economic Hitman”? We zien wat er gebeurt met andere landen met de aanduiding ‘Noodsituatie’ (Libië, Jemen, Venezuela en Oekraïne zijn recente voorbeelden).