Robert Fisk: Moed om Israël te verslaan

Robert Fisk was de bekendste Engelstalige Midden-Oostencorrespondent van een generatie, en zijn overlijden vorige maand op 74-jarige leeftijd heeft geleid tot een stortvloed van lof – samen met enige kritiek.

In de overlijdensberichten wordt verwezen naar zijn decennialange werk, voornamelijk voor de Britten Onafhankelijk, en zijn twee gigantische boeken: Heb medelijden met de natie (1990) en De grote oorlog om de beschaving (2005), die zijn gebaseerd op rapportage uit de eerste hand van vrijwel elk brandpunt in het Midden-Oosten sinds het midden van de jaren zeventig.

Fisk was erbij tijdens de burgeroorlog in Libanon, de oorlog tussen Iran en Irak van 1980-88, de Amerikaanse invasie van Irak in 2003 en nog veel meer. Hij deed onvergetelijke uitzendingen ter plekke na de bloedbaden van Sabra en Shatila in Beiroet in 1982, toen het Israëlische leger toekeek terwijl Libanese christelijke militieleden ergens tussen de 460 en 3500 Palestijnse vluchtelingen afslachtten.

De Israëlische premier Yitzhak Rabin, de Amerikaanse president Bill Clinton en Yasser Arafat van de PLO tijdens de ondertekeningsceremonie van de Oslo-akkoorden, 13 september 1993. (Wikimedia Commons)

Robert Fisks tientallen jaren van berichtgeving over Israël/Palestina waren bijzonder waardevol, in tegenstelling tot de meeste reguliere Amerikaanse media. Een groot deel van deze dekking is te vinden in De grote oorlog om de beschaving.

Hij uitte vanaf het begin twijfels over het ‘vredesakkoord’ van Oslo uit 1993, waarbij hij gewone sceptische Palestijnen om hun mening vroeg in plaats van uitsluitend te vertrouwen op diplomaten op hoog niveau. Hij ging naar Israëlisch-Joodse ‘nederzettingen’ op de Westelijke Jordaanoever en verdoezelde de harde, anti-Palestijnse opvattingen die hij daar aantrof niet.

Fisk interviewde ook het soort Israëliërs dat do verschijnen in de Amerikaanse mainstream, maar hij waarschuwde dat ze niet representatief zijn:

“. . . Dedi Zucker, een liberaal lid van de Knesset en leider van de Burgerrechtenbeweging, vormt een grote minderheid; hij is het soort man – ruimdenkend, bebrild, academisch van uiterlijk – waar bezoekers aan Israël naar op zoek zijn om te horen wat ze willen horen.”

Fisk ontleedde ook de chronische vooroordelen, in taal en interpretatie, die zozeer onderdeel zijn geworden van de reguliere berichtgeving uit Israël/Palestina dat we het vaak niet eens meer opmerken:

“Als Palestijnen Israëli’s vermoorden, beschouwen we hen als slechte mannen. Wanneer Israëliërs Palestijnen afslachten, vinden Amerika en andere westerse landen het opportuun om deze misdaden te beschouwen als tragedies, misverstanden of het werk van individuele gekken. Palestijnen – in de algemene, allesomvattende zin van het woord – worden voor deze daden ter verantwoording geroepen. Israël niet.”

De berichtgeving van Fisk in andere delen van het Midden-Oosten heeft enige twijfel doen rijzen over zijn nauwkeurigheid. Hugh Pope, ook een vooraanstaande journalist uit het Midden-Oosten die nu bij de International Crisis Group zit, somde tien jaar geleden kort enkele van de verdraaiingen van Fisk op. Pope, in zijn eigen fascinerende memoires Dineren met Al Qaeda, zegt dat andere verslaggevers er een woord voor hadden: “Fiskery.” Paus legde uit:

“. . . de essentiële strekking van het verhaal en de politieke boodschap erachter kunnen heel goed waar zijn, of, vanuit het standpunt van de auteur, een hogere waarheid illustreren. Maar de details, citaten, getuigen en zelfs hele veldslagen kunnen worden verfraaid om het verhaal te laten vliegen, bij voorkeur op de voorpagina.

Pope suggereert dat er verzachtende omstandigheden kunnen zijn die de overdrijvingen van Fisk verklaren. Westerse berichtgeving die smalle reguliere conventies volgt, is droog, klinisch – en uiteindelijk op zijn eigen manier aantoonbaar onnauwkeurig. Paus vervolgde:

“Het schrijven van Fisk slaagt er, meer dan die van bijna wie dan ook, in om de voorzichtige conventies van de berichtgeving in het Midden-Oosten te omzeilen en op emotioneel niveau de onrechtvaardigheden van de dictators en de wrede kant van het Amerikaanse beleid onder de aandacht te brengen.”

De ingewikkelde visie van paus blijft bestaan ​​na de dood van Fisk. De Twitter-tijdlijn reproduceert Pope's sceptische kijk op de nauwkeurigheid van Fisk. Waarnaar Paus reageert:

Wat u zegt over een tekort aan feiten is waar. Maar Fisk blonk uit in het overbrengen van de onrechtvaardigheid van het westerse beleid, de verschrikkingen van de oorlog en de pijn die de slachtoffers voelden.