De blijvende schande van Guantanamo

Uit het archief: In zijn State of the Union-toespraak dinsdag maakte president Trump bekend dat hij een uitvoerend bevel had ondertekend om het Amerikaanse detentiecentrum in Guantanamo Bay open te houden. Bij deze gelegenheid publiceren we een artikel uit 2012 van Nat Parry opnieuw ter gelegenheid van het tienjarig jubileum van Guantánamo.

Door Nat Parry (Voor het eerst gepubliceerd op 12 januari 2012)

Toen het gevangeniskamp Guantanamo, oorspronkelijk door het Amerikaanse leger Camp X-Ray genoemd, in januari 2002 werd geopend, kwamen de Verenigde Staten onder druk te staan. internationale kritiek dat was bijna ongekend in zijn intensiteit.

Enkele van de luidste klachten kwamen van de trouwste Amerikaanse bondgenoot, Groot-Brittannië, waar drie ministers Robin Cook, Patricia Hewitt en Jack Straw hun bezorgdheid uitten over het schenden van internationale overeenkomsten over de behandeling van krijgsgevangenen. Ook de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN, Mary Robinson, maakte bezwaar tegen het kamp en riep de regering van president George W. Bush op om de Conventies van Genève te volgen.

In een column van 19 januari 2002 in de British Independent betoogde Robinson dat, omdat het conflict in Afghanistan een internationaal karakter had, “het recht van internationale gewapende conflicten van toepassing is.” Ze betwistte de bewering van de regering dat de gevangenen “onwettige strijders” waren en dus buiten de bescherming van de Conventies van Genève vielen.

Javier Solana, hoofd van het buitenlands beleid van de Europese Unie, zei dat ondanks de wreedheden van 11 september “het veranderen van onze waarden en onze manier van leven de eerste overwinning van het terrorisme zou zijn.”

Amnesty International bezorgdheid geuit over de gebruikte tactieken en de geheimhouding rondom het kamp. “Het incommunicado houden van gevangenen, zintuiglijke deprivatie, het gebruik van onnodige terughoudendheid en de vernedering van mensen door middel van tactieken zoals het scheren, zijn allemaal klassieke technieken die worden gebruikt om de geest van individuen te ‘breken’ voorafgaand aan het verhoor”, aldus de mensenrechtengroep.

Het Internationale Comité van het Rode Kruis wijkt – in een ongebruikelijke afwijking van zijn praktijk om gedetineerde regeringen niet publiekelijk te bekritiseren – zei de Verenigde Staten zouden de regels van de Conventie van Genève tegen het spektakel van gevangenen hebben geschonden door foto's te verspreiden van de gedetineerden die werden blootgesteld aan zintuiglijke deprivatie, die wereldwijd werden gepubliceerd.

De Britse mensenrechtenadvocaat Stephen Solley zei dat de behandeling van de verdachten “zo ver verwijderd was van de mensenrechtennormen dat het moeilijk te begrijpen was.”

Zeven jaar later, nog maar twee dagen nadat hij aan de macht was gekomen, werd de aankondiging van president Barack Obama dat hij het Guantanamo-kamp zou sluiten met even intense internationale lof ontvangen. Een Executive Order die Obama op 22 januari 2009 ondertekende, leek dat wel te doen ondubbelzinnig de sluiting van Guantanamo verplicht stellen binnen een jaar:

“De detentiecentra in Guantanamo voor personen die onder dit bevel vallen, zullen zo snel mogelijk worden gesloten, en niet later dan een jaar na de datum van dit bevel. Als personen op wie dit bevel van toepassing is, in Guantánamo in hechtenis blijven op het moment dat deze detentiecentra worden gesloten, zullen zij worden teruggestuurd naar hun thuisland, worden vrijgelaten, overgebracht naar een derde land, of op een manier overgebracht naar een ander detentiecentrum in de Verenigde Staten. in overeenstemming met de wet en de nationale veiligheids- en buitenlandse beleidsbelangen van de Verenigde Staten.”

Michele Cercone, woordvoerder van de Commissie Justitie en Binnenlandse Zaken van de Europese Unie, zei destijds dat de commissie “is erg blij dat een van de eerste acties van de heer Obama is geweest om de bladzijde van deze trieste episode van Guantanamo om te slaan.”

Ook de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN Navi Pillay prees Obama's Executive Order, waarin werd gezegd dat het een goede dag was voor de rechtsstaat. “Het feit dat president Obama zo’n hoge prioriteit heeft gegeven aan de sluiting van Guantanamo en een systeem in gang heeft gezet om de fundamentele rechten van de gevangenen daar te beschermen, is uiterst bemoedigend”, zei ze.

“De Verenigde Staten zijn in het verleden een fervent voorstander geweest van de internationale mensenrechtenwetgeving, en dit is een van de redenen dat het regime dat in Guantanamo werd gevestigd als zo schadelijk werd beschouwd”, voegde de Hoge Commissaris eraan toe.

Nu in Guantánamo tienjarig jubileum en bijna drie jaar na de Executive Order van president Obama is er een tastbaar gevoel van teleurstelling en verraad binnen de mensenrechtengemeenschap. De Verenigde Staten bevinden zich aan de ontvangende kant van de inmiddels bekende kritiek op hun detentiebeleid voor onbepaalde tijd, waarbij mensenrechtenorganisaties en intergouvernementele instanties hun klachten hernieuwen dat de VS de afgelopen tien jaar internationale mensenrechtennormen hebben genegeerd in hun praktijken op het gebied van de mensenrechten. het beruchte gevangenkamp.

“Human Rights Watch verzet zich tegen de langdurige detentie voor onbepaalde tijd zonder proces van terrorismeverdachten in Guantanamo Bay en elders,” zei HRW in een verklaring op 6 januari. De groep herinnerde de VS aan hun verplichtingen om terrorismeverdachten te vervolgen en gedetineerden te compenseren die de afgelopen tien jaar ten onrechte gevangen zijn gezet en mishandeld:

“De praktijk [van onbepaalde detentie] schendt de Amerikaanse verplichtingen onder het internationaal recht. Human Rights Watch heeft er bij de Amerikaanse regering met klem op aangedrongen om ofwel de resterende gevangenen in Guantanamo onmiddellijk te vervolgen volgens de internationale normen voor een eerlijk proces, ofwel hen veilig te repatriëren naar eigen land of naar derde landen.

“Wij hebben ook opgeroepen onderzoeken naar Amerikaanse functionarissen die betrokken zijn bij marteling van terrorismeverdachten en voor adequate compensatie voor gedetineerden die mishandeld zijn. Human Rights Watch zal blijven aandringen op naleving van deze verplichtingen. Als u dit niet doet, veroorzaakt dit enorme schade aan de rechtsstaat, zowel in de VS als daarbuiten.”

Aan de vooravond van de tiende verjaardag van Guantánamo, Amnesty International zei: “Guantanamo heeft de gerechtigheid internationaal gepolitiseerd door gedetineerden af ​​te schilderen als mensen die geen mensenrechten hebben.” Amnesty heeft de erfenis van de Guantanamo Bay-gevangenis omschreven als een “decennium van schade aan de mensenrechten”, niet alleen in de Verenigde Staten, maar over de hele wereld.

In een verslag uitgebracht op 16 december 2011, verklaarde Amnesty:

“De VS spreken de taal van de mensenrechten vloeiend op het wereldtoneel, maar struikelen als het gaat om het toepassen van mensenrechtennormen op zichzelf. De regering-Bush beloofde de mensenrechten centraal te stellen in haar terrorismebestrijdingsstrategie, maar slaagde daar op eigen kracht niet in. De regering-Obama heeft hetzelfde beloofd, maar de VS blijven tekortschieten in deze belofte, ondanks wat ongetwijfeld positieve eerste stappen in de goede richting waren.”

“Vanaf de eerste dag”, aldus Amnesty, “hebben de VS de toepasbaarheid van de mensenrechtenwetgeving op de detenties in Guantanamo niet erkend.”

Ambassadeur Janez Lenarcic, directeur van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in het Europese Bureau voor Democratische Instellingen en Mensenrechten (ODIHR), ook ontsteltenis geuit over het onvermogen om de fabriek in Guantánamo te sluiten.

“Universele mensenrechtennormen vereisen dat de detentie van terroristenverdachten gepaard gaat met concrete aanklachten en dat de personen die op grond van deze aanklachten worden vastgehouden, daarvan onmiddellijk op de hoogte moeten worden gesteld en voor een bevoegde gerechtelijke autoriteit moeten worden gebracht”, aldus Lenarcic.

In een persbericht, ODIHR herinnerde de Verenigde Staten eraan van zijn OVSE-verplichtingen:

“Als deelnemende staat van de OVSE hebben de Verenigde Staten zich ertoe verbonden de mensenrechten te respecteren in de strijd tegen het terrorisme en het recht op een eerlijk proces binnen een redelijke termijn voor een onafhankelijk en onpartijdig tribunaal te waarborgen. In het OVSE-document van Boekarest uit 2001 drukten de deelnemende staten hun vastberadenheid uit om hun burgers te beschermen tegen veiligheidsuitdagingen zoals terrorisme 'terwijl ze de rechtsstaat, individuele vrijheden en het recht op gelijke gerechtigheid onder de wet beschermen.'”

Lenarcic betreurde het dat de praktijk van detentie voor onbepaalde tijd zonder proces in de Amerikaanse wetgeving is vastgelegd met de recente goedkeuring van de National Defense Authorization Act (NDAA) uit 2012. Hij riep op tot een snelle sluiting van het detentiecentrum in Guantanamo en drong er bij de autoriteiten op aan om de resterende gevangenen in Guantanamo onmiddellijk te vervolgen in overeenstemming met de internationale normen voor een eerlijk proces, of hen vrij te laten.

Moazzam Begg, een 43-jarige Britse moslim die ten onrechte drie jaar lang in Guantanamo werd vastgehouden totdat de Britse autoriteiten onderhandelden zijn vrijlating in januari 2005 is hij nog somberder over de vooruitzichten op sluiting van het gevangenkamp.

“Gitmo zal nooit sluiten. Dat is een fantasie”, Begg vertelde dit onlangs aan CNN. 'Ik ben er niet meer naar verlangd. Zelfs als het zijn deuren sluit, zal het slechts symbolisch zijn. De gedetineerden die daar nog steeds zitten, zullen ergens anders worden vastgehouden en mogelijk slechter worden behandeld, en krijgen nog steeds geen tijd voor de rechtbank. En Gitmo zal in zekere zin altijd open zijn. Het zal in mijn geheugen zitten, in mijn hoofd, net als iedereen die die hel heeft meegemaakt.”

Kolonel Morris Davis, hoofdaanklager in Guantanamo Bay tijdens de regering-Bush, is het met Moazzam Begg eens: gezegde dat Obama “de ballen niet heeft” om Guantanamo te sluiten.

Nat Parry is co-auteur van Neck Deep: het rampzalige presidentschap van George W. Bush.