Cataclysmische risico's van de Noord-Koreaanse crisis

De beschimpingen op het schoolplein tussen president Trump en de Noord-Koreaanse leiders zijn voorlopig geluwd. Maar de onderliggende risico's van een nucleaire confrontatie blijven bestaan, zoals Korea-expert Tim Shorrock aan Dennis J. Bernstein uitlegde.

Door Dennis J Bernstein

Veel Aziatische experts zijn bezorgd dat de woordenoorlog tussen president Trump en de Noord-Koreaanse leider Kim Jong Un de waarschuwing van Trump voor “vuur en woede, zoals de wereld nog nooit heeft gezien” in een catastrofale realiteit zou kunnen veranderen.

Ik sprak op 10 augustus met Tim Shorrock, een ervaren Korea-expert, een journalist uit Washington die een groot deel van zijn jeugd in Zuid-Korea heeft doorgebracht en al bijna veertig jaar over de Korea's schrijft. Shorrock is onlangs teruggekeerd van een verblijf van twee maanden in Zuid-Korea, waar hij de gelegenheid had de nieuwe president, Moon Jae-in, te interviewen.

Dennis Bernstein: Waarom begin je niet met ons een idee te geven van wat er nu in het Zuiden aan de hand is. Zijn mensen bang voor een Derde Wereldoorlog?

Tim Shorrock: Voor de meeste Zuid-Koreanen is dit een confrontatie tussen de VS en Noord-Korea. De zorg is dat Donald Trump gevolg zal geven aan de dreiging die hij onlangs heeft geuit en iets geks zal doen. Natuurlijk bestaat er de angst dat het over zou kunnen slaan naar Zuid-Korea, maar daar is geen sprake van paniek.

DB: De nieuwe regering in Zuid-Korea is meer geneigd om met het Noorden te onderhandelen. Maar de Verenigde Staten hebben niet eens een ambassadeur in het Zuiden benoemd. De situatie lijkt erg verwarrend en gevaarlijk.

TS: Het gevaar is een misrekening. Je hebt Trump die feitelijk een nucleaire oorlog met Noord-Korea aanstuurt, en je hebt Noord-Korea dat zegt dat ze binnenkort zullen beslissen of ze raketten naar Guam willen sturen. Het is een situatie waarin iemand een onbeduidende lancering kan verwarren met iets heel belangrijks. Of ze kunnen iets dat aan de grens gebeurt verkeerd interpreteren en de zaken kunnen uit de hand lopen.

Veel mensen in het Congres waren zeer bezorgd over de opmerkingen van Trump. Dat gold ook voor de hele wereld. Moon Jae-in won de verkiezingen vanwege zijn beleid om opnieuw met Noord-Korea te willen samenwerken. De laatste twee presidenten hadden betrokkenheid afgewezen en de situatie was zeer gespannen geworden vanwege hun harde beleid.

Moon heeft nog niet veel reactie gekregen uit het Noorden. Hij heeft militair-militaire gesprekken voorgesteld, maar het Noorden heeft nog niet gereageerd. Nu, met de laatste rakettest door het Noorden, heeft Moon zich teruggetrokken wat betreft de inzet van THAAD en heeft hij feitelijk opgeroepen tot uitbreiding ervan. Hij zei echter vandaag dat de deur nog steeds openstaat voor dialoog.

DB: Wat is de geschiedenis van de onderhandelingen tussen Noord en Zuid?

TS: Moon Jae-in voerde wat hij het ‘Zonneschijnbeleid’ noemde. Dit beleid werd gelanceerd door Kim Dae-jung, die president was van eind jaren negentig tot begin jaren 1990. Hij voerde een campagne om de barrières tussen Noord en Zuid te slechten door middel van cultureel en economisch bereik en politiek engagement. Hij had in de jaren negentig een topconferentie met Kim Jong-il en er was nog een topconferentie met de opvolger van Kim Dae-jung, Noh Moo-hyun, in 2000. Ze legden verklaringen af ​​over het streven naar vrede, het demilitariseren van de situatie en het verminderen of elimineren van kernwapens op het schiereiland. Tijdens de Sunshine-jaren reisden veel Zuid-Koreanen naar Noord-Korea, en vice versa.

Er was dus eigenlijk veel contact tot ongeveer 2007, de eerste keer in ongeveer 45 jaar dat dit gebeurde. En veel Zuid-Koreanen begonnen het Noorden minder als vijand te zien. De vijandschap tussen het Zuiden en het Noorden is verbroken.

Dit heeft de betrekkingen tussen Noord-Korea en Amerika niet verbeterd. Vanwege de dood van deze ene Amerikaanse bezoeker die in Noord-Korea gevangen zat en in coma terugkwam en een paar dagen later stierf [Otto Warmbier], besloot het Amerikaanse Congres elke reis vanuit de VS naar Noord-Korea te verbieden. Dit is het eerste verbod in decennia voor Amerikanen om naar andere landen te reizen.

DB: Je had onlangs de kans om de nieuwe president, Moon Jae-in, te interviewen. Wat heb je van die ervaring geleerd?

TS: Ik ontmoette hem twee dagen voor zijn verkiezing. Hij kwam op via de democratische beweging. Hij was jarenlang advocaat op het gebied van arbeidsrechten en mensenrechten. Hij was in de jaren zeventig zeer actief in de oppositie tegen de militaire dictator Park Chung-hee. Hij werd tweemaal gevangengezet vanwege zijn anti-regeringsactiviteiten. Hij was stafchef onder de progressieve president Noh Moo-hyun en was aanwezig toen Noh in 1970 Kim Jung-il ontmoette.

Ik vroeg hem naar het Sunshine-beleid en of hij dacht dat er misschien tegenstand vanuit de VS zou zijn. Hij kreeg al kritiek van analisten in Washington en enkele politici dat zijn beleid zacht was tegenover Noord-Korea. Zijn antwoord was dat als hij iets kon doen om de spanningen te verminderen, vooral tussen Noord-Korea en de Verenigde Staten, dat door de VS zou moeten worden toegejuicht.

Ik vroeg hem naar de massale opstand van 1980 in Gwangju tegen de staat van beleg en het bloedbad dat daarop volgde. De opstand werd met hulp van de Amerikanen brutaal neergeslagen door het Zuid-Koreaanse leger. Dit is nog steeds een bron van wrijving tussen Zuid-Koreanen en de Verenigde Staten. Hoewel hij zei dat de Amerikanen veel meer hadden kunnen doen dan destijds, vond hij het niet nodig dat de Verenigde Staten zich nu verontschuldigden, nu het land verder is gekomen en nu een democratie is.

Op dit moment bewandelt Moon een heel dunne lijn: hij probeert Noord-Korea te bereiken, maar hij staat onder grote druk van de Verenigde Staten om een ​​meer militair-eerste houding aan te nemen. Veel Zuid-Koreanen bekritiseren hem omdat hij ermee heeft ingestemd de inzet van het raketsysteem dat de VS vorig jaar hebben geïnstalleerd, uit te breiden.

DB: Als de Verenigde Staten zouden proberen een eerste aanval uit te voeren, hoe zou dat er dan uit kunnen zien?

TS: Het zou een catastrofe zijn. Noord-Korea is volledig in staat een tegenaanval te lanceren. Met zijn conventionele wapens zou het Seoel kunnen wegvagen. Het zou Japan kunnen bereiken. Er zouden ontelbare aantallen slachtoffers vallen. Zuid-Korea wil niet dat de VS een eenzijdige oorlog beginnen zonder rekening te houden met de enorme verliezen die Zuid-Korea zou opleveren en zonder de Zuid-Koreanen te raadplegen. Het zou de alliantie tussen de Verenigde Staten en Zuid-Korea verbreken. Ik denk dat veel van wat Trump heeft gezegd pure blunder is. Het is een zeer gevaarlijk gebrul en kan de situatie alleen maar escaleren.

DB: Veel mensen zijn van mening dat dit THAAD-raketsysteem niet is opgesteld om Zuid-Korea te beschermen, maar deel uitmaakt van een offensief programma dat bekend staat als de Pacific Pivot om China en de regio onder controle te houden.

TS: De Chinezen beweren dat de radarcomponent van het systeem erg sterk is en heel gemakkelijk China kan binnendringen. Velen in Zuid-Korea geloven dat de raketten er zijn om Amerikaanse bases te beschermen. Maar zelfs voorstanders van THAAD geven toe dat, hoewel het in staat is een paar raketten neer te schieten, het in het geval van een grootschalige oorlog niet veel verschil zou maken.

Het is eigenlijk meer een psychologisch wapen dan iets dat een aanval of oorlog kan voorkomen. Zoals u zei, maakt het deel uit van een breder systeem dat al bestaat. De afgelopen jaren heeft er een enorme militaire opbouw plaatsgevonden in de regio en vooral in Korea. Dit is een grote confrontatie en voor de meeste Zuid-Koreanen is de enige uitweg het hebben van betrokkenheid.

DB: Het Amerikaanse volk heeft geen kennis van de gewelddadige geschiedenis van de Amerikaanse betrokkenheid bij Korea, wat de Noord-Koreanen ongelooflijk nerveus en terughoudend maakt om op te geven wat zij zien als een onderhandelingstroef met kernwapens.

TS: Tijdens de Koreaanse Oorlog hebben de Verenigde Staten het Noorden volledig weggevaagd. Uiteindelijk waren er letterlijk geen doelen meer. Drie miljoen mensen, voor het merendeel burgers, werden gedood door Amerikaanse vliegtuigen. Het was een compleet beleid van de verschroeide aarde. De retoriek van Trump herinnert mensen aan wat er tijdens de Koreaanse oorlog is gebeurd.

De Noord-Koreanen zijn zeer reëel bang dat de Verenigde Staten opnieuw hun leger op hen zullen lanceren. Het Amerikaanse volk heeft zo weinig kennis van deze geschiedenis. Het enige wat ze in het nieuws horen zijn cijfers: hoe ver kunnen de Noord-Koreaanse raketten gaan, hoeveel mensen zouden er in een oorlog omkomen? Niemand heeft het over hoe we in deze situatie terecht zijn gekomen en hoe we eruit kunnen komen.

Keer op keer zullen Amerikaanse functionarissen en de Amerikaanse media zeggen dat Noord-Korea weigert te onderhandelen over hun kernwapens. Wat ze weglaten is dat Noord-Korea in al hun verklaringen heeft gezegd dat ze niet zullen onderhandelen totdat de Verenigde Staten hun vijandige beleid laten varen.

Wat zou het betekenen om een ​​einde te maken aan ons vijandige beleid? Dat is wat er eind jaren negentig onder Clinton gebeurde. De overeenkomst was om hun nucleaire programma te beëindigen. Ze hadden toen nog geen kernwapens. Dat programma werd twaalf jaar lang bevroren totdat de overeenkomst in 1990 door de regering-Bush werd verscheurd. Daarna bouwden ze een bom en lieten deze in 2003 tot ontploffing komen.

Het belangrijkste is dat de Verenigde Staten hun vijandige beleid nooit hebben beëindigd. Dat is de enige manier waarop dit opgelost kan worden. Nog in 2015 boden de Noord-Koreanen aan nog een moratorium op de wapenontwikkeling in te stellen als de Verenigde Staten een vredesakkoord zouden ondertekenen. Obama heeft dat afgewezen. Nog recenter hebben de Noord-Koreanen, samen met de Chinezen en de Russen, voorgesteld dat Noord-Korea zijn nucleaire raketprogramma's zou bevriezen in ruil voor een teruggave van de militaire oefeningen van de VS en Zuid-Korea. Dat is tot nu toe ook door de Verenigde Staten afgewezen.

DB: Ziet u het als een probleem dat de regering-Trump niet erg geïnteresseerd lijkt in diplomatie? Ze lijken de zaken op te willen lossen met B1-bommenwerpers.

TS: Interessant genoeg heeft Trump enkele onderhandelingen gehad met de Noord-Koreaanse regering. Kort na zijn aantreden in januari had de Amerikaanse ambassadeur in Noord-Korea een ontmoeting met de Noord-Koreaanse minister van Buitenlandse Zaken en toen bereikten we een overeenkomst om enkele Amerikanen die in Noord-Korea gevangen zaten, vrij te laten. Maar die gesprekken waren erop gericht de deur te openen voor bredere onderhandelingen.

Nog geen week geleden zei minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson op zijn eerste persconferentie dat hij directe gesprekken met Noord-Korea zou verwelkomen als zij een moratorium zouden instellen op hun raketproeven. Een paar dagen later doet Trump deze verklaring over een nucleaire oorlog. Ik denk dat er verdeeldheid is binnen de regering hierover. Er zijn zeker krachten binnen de regering die aandringen op militaire actie.

DB: De regering-Trump heeft de Chinezen de schuld gegeven en gezegd dat ze niet genoeg hebben gedaan om Noord-Korea in toom te houden. Ik heb begrepen dat de Chinezen behoorlijk boos zijn over THAAD en in het algemeen over de rol die de VS hebben gespeeld in hun poging om China te omsingelen met deze militaire ring. Welke rol zou China hierin kunnen spelen?

TS: De overheersende lijn op dit moment in Washington is om het beleid aan China uit te besteden, om China de schroeven op Noord-Korea te laten zetten. Dat gaat gewoon niet gebeuren. Ze hebben een lange relatie. Er zijn tenslotte een miljoen Chinese soldaten omgekomen in de Koreaanse oorlog toen ze Noord-Korea probeerden te verdedigen. China wil zeker geen situatie in een verenigd Korea waarin ze plotseling Amerikaanse troepen direct aan de grens van de Gele Rivier hebben. China zal ook geen druk uitoefenen op Noord-Korea totdat het instort.

China heeft zich behoorlijk coulant opgesteld tegenover de Amerikaanse eisen om sancties. Zowel de Chinezen als de Russen hebben in de VN gestemd voor een enorme uitbreiding van de sancties, die een derde van de Noord-Koreaanse export zal treffen. Maar na de stemming hebben zowel de Chinese als de Russische ambassadeurs heel duidelijk gemaakt dat zij willen dat de Verenigde Staten met het Noorden gaan onderhandelen. Zij zien sancties als slechts een onderdeel van een grotere strategie. Ze kwamen met een voorstel dat ze 'bevriezen om bevriezen' noemen, dat de ontwikkeling van kernwapens door Noord-Korea zou bevriezen als de VS zijn militaire oefeningen zou bevriezen.

Eigenlijk denk ik dat de Chinezen op dit moment een belangrijke rol spelen. Vandaag nog [10 augustus] hebben ze een verklaring uitgegeven waarin ze Trump waarschuwen dat zijn taalgebruik niet helpt. Noord-Korea heeft altijd een onafhankelijke koers gevolgd. Ze hadden veel geschillen met de Sovjet-Unie en ze hebben veel geschillen gehad met China. Het land heeft zijn eigen beleid en laat zich niet graag door grotere machten onder druk zetten.

Het gaat om een ​​conflict tussen Noord-Korea en de Verenigde Staten. De Noord-Koreaanse minister van Buitenlandse Zaken zei zojuist dat het enige land waartegen ze kernwapens gaan gebruiken, als het moet, de Verenigde Staten is. Wat Amerikaanse functionarissen en media ons willen laten denken is dat de Verenigde Staten slechts een onschuldige toeschouwer in Korea zijn: “Om een ​​of andere vreemde reden die we niet kunnen begrijpen, haten de Noord-Koreanen ons gewoon zo.”

Zonder de geschiedenis en de rol van de Verenigde Staten in Korea te begrijpen, gaan veel Amerikanen hierin mee. We hebben sinds 1945 strijdkrachten in Korea. Er zijn geen Chinese troepen, geen Russische troepen in Noord-Korea.

DB: We horen veel over armoede in het Noorden, over honger. Ik kan me voorstellen dat hun zware militaire opbouw zijn tol eist van hun eigen volk.

TS: Absoluut. Het heeft een enorm leger dat verre van in verhouding staat tot hun omvang en bevolking. Natuurlijk beroven al deze militaire uitgaven de burgerbevolking van steun. Dat was een van de factoren die hen er in de eerste plaats toe bracht om te onderhandelen. Eind jaren negentig was er een ernstige crisis toen ze te maken kregen met hongersnood en overstromingen en ze de toegang tot goedkope olie uit de voormalige Sovjet-Unie verloren. In die tijd stierven duizenden en duizenden mensen van de honger.

Het is nog steeds een zeer arm land, maar zelfs onder de strenge sancties is de economie van Noord-Korea de afgelopen jaren aanzienlijk gegroeid. Mensen die er naartoe gaan, merken dat er veel nieuwbouw en economische activiteit is. Maar ik ben er zeker van dat het bereiken van vrede met de buitenwereld zeker veel zou doen om de economie te verbeteren, om middelen af ​​te leiden van militaire uitgaven.

Het is belangrijk om te bedenken dat tot eind jaren zeventig de industriële indexen van Noord-Korea feitelijk hoger waren dan die in het Zuiden. Ze deden het goed, vooral naar derdewereldnormen. Het is waar dat de Zuid-Koreaanse economie vandaag de dag mijlenver voorloopt op die van het Noorden. Maar een achtergebleven land zou geen kernwapens kunnen ontwikkelen. Ik geloof dat Noord-Korea met jaren van vrede en uitwisseling met andere landen veel beter af zou zijn. Dat zou het doel van iedereen moeten zijn.

DB: Wat zal volgens u de impact zijn van deze nieuwste sancties?

TS: Het beperken van een derde van de export en het blokkeren van geldovermakingen van werknemers in het buitenland zal de mensen daar zeker schade berokkenen. Elke keer dat er sancties worden opgelegd, zijn het de gewone mensen die eronder lijden. We hebben dit in Irak gezien. Noord-Korea kan een aantal zeer moeilijke jaren tegemoet gaan.

DB: Misschien kunnen we terugkomen op de geopolitieke invalshoek. Veel critici van het Amerikaanse buitenlandse beleid in de regio zijn van mening dat het hier niet om Noord-Korea of ​​Zuid-Korea gaat, maar om het feit dat de Verenigde Staten een ring om China heen trekken om controle te krijgen over de hulpbronnen en de handelsroutes. Dit gaat over het arrogante Noorden dat de Amerikaanse belangen bij het controleren van de regio in de weg staat.

TS: Zeker, dat conflict is er en de Verenigde Staten hebben zich in veel opzichten zeer agressief tegen China opgesteld. Maar dit specifieke conflict gaat ver terug tot de begindagen van de Koude Oorlog. De Koreaanse oorlog was een van de eerste hete veldslagen van de Koude Oorlog. Dit maakt deel uit van de erfenis van de Amerikaanse interventie na de Tweede Wereldoorlog, van de keuzes die de VS hebben gemaakt over wie Zuid-Korea zou regeren, waarbij ze bewust gebruik maakten van degenen die hadden gecollaboreerd met de Japanse bezetting.

Ik zie de kwestie-Korea niet als een bijzaak vanuit het bredere beeld. Het is heel belangrijk om een ​​oplossing te vinden voor de Koreaanse impasse. Op dit punt zijn de VS en Vietnam bijna militaire bondgenoten. De Verenigde Staten zijn erin geslaagd de oorlog in Vietnam te overwinnen. Het wordt tijd dat we hetzelfde met Korea kunnen doen.

Dennis J Bernstein is een gastheer van "Flashpoints" op het Pacifica-radionetwerk en de auteur van Special Ed: Stemmen uit een verborgen klas. U kunt toegang krijgen tot de audio-archieven op www.flashpoints.net.