Op weg naar een Iran-nucleaire deal

Door politieke obstakels terzijde te schuiven en creatieve diplomatie toe te passen, lijken Iran en zes wereldmachten dichter bij een historische overeenkomst te komen die het Iraanse nucleaire programma aan banden legt en de economische sancties opheft, schrijft Gareth Porter.

Door Gareth Porter

Terwijl de Amerikaanse en Iraanse onderhandelaars op weg zijn naar de voltooiing van een historisch akkoord in Wenen, is het opheffen van de sancties tegen Iran – de moeilijkste openstaande kwestie in de gesprekken – op weg om te worden opgelost. Westerse en Iraanse bronnen staan ​​dicht bij de nucleaire kwestie. onderhandelingen vertelde het Midden-Oosten Eye.

Nu de gesprekken zijn verlengd tot 10 juli en Iraanse bronnen suggereren dat er al op de avond van 9 juli een overeenkomst zou kunnen worden gesloten, lijkt het erop dat de Verenigde Staten en Iran overeenstemming hebben bereikt over de meeste bepalingen in de overeenkomst die de opheffing van unilaterale en Sancties van de VN-Veiligheidsraad.

Het enige sanctievraagstuk dat de afgelopen dagen een struikelblok is gebleven, betreft de tekst van de resolutie van de VN-Veiligheidsraad, waarvan beide partijen zijn overeengekomen dat deze een reeks resoluties zal vervangen die tussen 2006 en 2010 zijn aangenomen.

Tot nu toe hebben de P5+1 (de vijf permanente leden van de VN-Veiligheidsraad plus Duitsland) erop aangedrongen dat de tekst van de nieuwe resolutie een voortzetting omvat van het conventionele wapenembargo dat werd opgelegd door een resolutie van de Veiligheidsraad uit 2007. Maar Iran heeft krachtig bezwaar gemaakt.

Een Iraanse functionaris, die volgens de regels van zijn briefing aan de pers op maandag niet kon worden geïdentificeerd, maakte het Iraanse onderhandelingsstandpunt over deze kwestie bekend. Het wapenembargo mag geen deel uitmaken van het alomvattende plan, zei de functionaris. Er is geen bewijs dat het wapenembargo enig verband hield met de nucleaire kwestie.

Het Iraanse standpunt lijkt echter te zijn versterkt door de diepe verdeeldheid over de kwestie tussen de zes machten. De P5+1 minus Duitsland – dat geen permanent lid is van de Veiligheidsraad – kwam maandagavond bijeen om hun onderhandelingspositie over het wapenembargo te herzien, aldus een hoge Europese diplomaat die vroeg om niet geïdentificeerd te worden, vanwege de extreme gevoeligheid van de discussies.

Tijdens de gesprekken waren de Russen en Chinezen fel gekant tegen de opname ervan, en Frankrijk aarzelde, voegde de Europese diplomaat eraan toe. Het ontbreken van een consensus over het standpunt dat de zes machten tot nu toe hebben ingenomen, duidt erop dat de laatste grote kwestie met betrekking tot de opheffing van de sancties nu zal worden opgelost.

Het elimineren van het ‘PMD’-obstakel

Een ander potentieel struikelblok voor een akkoord werd tijdens de begindagen van de Weense gespreksronde uit de weg geruimd. Die diplomatieke sprong voorwaarts werd gesuggereerd door de verrassende aankondiging zaterdag van Yukiya Amano, directeur-generaal van het Internationale Atoomenergie Agentschap, dat de experts, met Iraanse medewerking, zijn rapport over de ‘Mogelijke Militaire Dimensies’ (PMD)-kwestie in december kunnen voltooien.

De P5+1 heeft in eerdere onderhandelingsrondes het standpunt ingenomen dat de sancties van de VN-Veiligheidsraad pas zouden worden opgeheven nadat Iran volledig met het IAEA had samengewerkt bij het oplossen van de PMD-kwestie. Westerse diplomaten hadden dat wel zelfs voorgesteld aan de nieuwsmedia dat de P5+1 de oplossing van de PMD-kwestie zou uitstellen om jarenlang invloed op Iran te kunnen uitoefenen.

De Iraniërs maakten ondertussen bezwaar tegen elke poging van de zes machten om het proces van het oplossen van de PMD-kwestie uit te rekken, en noemden het een eindeloos spel dat de Verenigde Staten en hun bondgenoten in staat zou stellen aan bepaalde sancties vast te houden.

Ondanks hun bezwaren omvatte het Lausanne-kader de PMD-kwestie als een van de voorwaarden waaraan Iran moest voldoen om de VN-sancties op te heffen, en het bleef onduidelijk hoe Iran een crisis bij de implementatie van die kwestie zou vermijden.

Maar de regering-Obama was vastbesloten de kansen op een dergelijke crisis uit te sluiten. Nog geen twee weken voordat ze begonnen, zei minister van Buitenlandse Zaken John Kerry gesignaleerd in een pers briefing dat de PMD-kwestie een overeenkomst niet zou mogen verstoren. In de eerste dagen van de Weense gesprekken had Amano een ontmoeting met Kerry en twee ontmoetingen met de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Mohammad Javad Zarif. Dat werd gevolgd door een snelle Amano-reis naar Teheran voor een ontmoeting met president Hassan Rouhani en secretaris van de Hoge Nationale Veiligheidsraad, Ali Shamkhani.

Volgens twee Iraanse functionarissen die aandrongen op anonimiteit om deze gevoelige onderhandelingen te bespreken, was het resultaat van de ontmoetingen met Amano een overeenkomst tussen Amano en Iran dat zijn eindrapport twee verhalen zou weerspiegelen over de vraag of Iran naar kernwapens had gezocht.

Een van de Iraanse functionarissen vertelde Middle East Eye dat Amano de Iraniërs had verzekerd dat de Iraanse zaak tegen de inlichtingen die de IAEA in het verleden heeft aangeprezen, in zijn rapport zou worden weerspiegeld, samen met zijn verwachte herhaling van de lijn die de IAEA in het verleden had gevolgd. rapporten.

De opeenvolging van gebeurtenissen geeft duidelijk aan dat Kerry Amano duidelijk heeft gemaakt dat de Verenigde Staten willen dat hij een rapport uitbrengt dat zal bijdragen aan de uitvoering van de overeenkomst, in plaats van er een struikelblok voor te worden.

Creatieve Diplomatie

Een nog belangrijker diplomatiek succes met betrekking tot dit probleem is een gedetailleerd plan over de timing van de opheffing van de sancties, dat vorige week door technische experts werd uitgewerkt en ter goedkeuring aan de politieke directeuren van de P5+1 en Iran zal worden voorgelegd. Een tweede Iraanse functionaris die er ook op stond dat hij niet zou worden geïdentificeerd, legde vorige week het plan voor aan Middle East Eye.

Volgens de functionaris verzoent het plan, dat nog niet was goedgekeurd door de politieke directeuren van de zes machten die met Iran onderhandelen, de standpunten van de VS en Iran over de kwestie die eerder dit jaar zo scherp tegenstrijdig leken te zijn dat elke vorm van diplomatieke samenwerking uitgesloten werd. compromis.

Amerikaanse functionarissen hadden herhaaldelijk gezegd dat de sancties tegen Iran alleen konden worden opgeheven nadat het IAEA de uitvoering door Iran van zijn nucleaire verplichtingen had geverifieerd en dat de sancties vervolgens slechts gefaseerd zouden worden opgeheven. De Iraanse Opperste Leider Ali Khamenei had echter geëist dat de sancties onmiddellijk zouden worden opgeheven zodra de overeenkomst in werking zou treden.

De oplossing voor dat ogenschijnlijk hardnekkige probleem werd voor het eerst door de Amerikaanse delegatie aan de Iraniërs gepresenteerd, volgens een Iraanse functionaris die betrokken was bij de onderhandelingen en die sprak op voorwaarde dat hij niet zou worden geïdentificeerd. Het was gebaseerd op twee cruciale ideeën waarin beide partijen overeenkwamen de centrale elementen van het plan te herinterpreteren.

De Verenigde Staten accepteerden voor het eerst dat het opheffen van de sancties realistisch gezien veel complexer en tijdrovender zou zijn dan simpelweg het ondertekenen van een juridisch document. Het erkende dat het opheffen van de sancties een hele reeks acties zou vergen die de toezegging van de P5+1 om de sancties te beëindigen werkelijk effectief zouden maken.

Iran van zijn kant heeft ermee ingestemd zijn eis voor verlichting van de sancties vanaf de allereerste dag van implementatie zo te interpreteren dat de Verenigde Staten de verlichting van de sancties op de eerste dag van implementatie zouden garanderen en het noodzakelijke werk in dezelfde periode zouden voltooien. waarin Iran zijn deel van de deal uitvoerde.

Deze wederzijdse concessies vormen de basis voor wat de ‘operationaliseringsfase’ van de overeenkomst zou worden genoemd. In die fase zouden de acties van de twee partijen om hun verplichtingen na te komen ‘gelijktijdig en parallel’ zijn. Die cruciale zin zou Iran in staat stellen de deal binnen Iran te verkopen, in overeenstemming met de eis van Khamenei dat de opheffing van de sancties zou plaatsvinden op de eerste dag van implementatie.

De toezeggingen van Iran om zijn nucleaire programma terug te dringen, waren al in detail overeengekomen in de kaderovereenkomst van Lausanne die op 2 april werd bereikt. Wat de uiteindelijke overeenkomst zal doen, is in een technische bijlage precies vastleggen wat de Verenigde Staten en de Europese bondgenoten – die sancties hebben opgelegd aan Iran in 2012 – zal doen om de opheffing van deze sancties echt effectief te maken en hoe de timing van de implementatie zal worden gesynchroniseerd.

De eerste stap in het proces dat in de bijlage wordt beschreven – die onmiddellijk aan het begin moet worden gezet – is wat de Iraniërs beschouwen als de “garantie” dat de Verenigde Staten en hun Europese bondgenoten de opheffing van de sancties zullen uitvoeren. De “garantie” zou de vorm aannemen van een belofte om specifieke juridische stappen te ondernemen die nodig zijn om de Amerikaanse sancties op te schorten en de EU-sancties te beëindigen na verificatie door het IAEA van de Iraanse implementatiemaatregelen, aldus de Iraanse functionaris.

Even belangrijk om Iran ervan te verzekeren dat de sancties daadwerkelijk effectief zullen worden opgeheven, is een reeks stappen die de westerse bondgenoten zouden moeten nemen in de maanden die volgden op de aanvankelijke toezegging om het mondiale bedrijfsleven en de financiële gemeenschap voor te lichten over de implicaties van het akkoord om de sancties te beëindigen. sancties.

“Ze moeten voorbereidend werk doen om de sanctiecultuur te veranderen”, legde de Iraanse functionaris uit. Dat houdt in dat grote financiële instellingen en bedrijfsverenigingen moeten worden geïnformeerd dat zij niet langer onderworpen zullen zijn aan de extraterritoriale sancties tegen bedrijven die zaken doen met Iraanse banken zodra de operationele fase is voltooid.

Gareth Porter is een onafhankelijke onderzoeksjournalist en winnaar van de 2012 Gellhorn Prize voor journalistiek. Hij is de auteur van het onlangs gepubliceerde Gefabriceerde crisis: het onvertelde verhaal van de nucleaire angst in Iran. [Dit verhaal verscheen oorspronkelijk bij Middle East Eye.]