Neocons en de Oekraïne-coup

Exclusief: Amerikaanse neoconservatieven hielpen Oekraïne te destabiliseren en de omverwerping van de gekozen regering te bewerkstelligen, een ‘regimeverandering’ aan de westelijke grens van Rusland. Maar de staatsgreep en de neonazistische milities in de voorhoede brengen ook verdeeldheid binnen de regering-Obama aan het licht, meldt Robert Parry.

Door Robert Parry

Ruim vijf jaar na zijn presidentschap is Barack Obama er niet in geslaagd de volledige controle over zijn buitenlands beleid over te nemen, waardoor een bureaucratie, gevormd door lange jaren van Republikeinse controle en aangespoord door door neoconservatieven gedomineerde Amerikaanse nieuwsmedia, veel van zijn pogingen om de politiek te heroriënteren, heeft gefrustreerd. Amerika's benadering van de wereld in een vreedzamere richting.

Maar Obama verdient een grote dosis schuld voor deze hachelijke situatie, omdat hij weinig deed om de overblijfselen van de regering te neutraliseren en hen inderdaad in de kaart speelde met zijn aanvankelijke benoemingen tot hoofd van de ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie, Hillary Clinton, een neoconservatieve democraat, en Robert Gates, respectievelijk een Republikeinse koude krijger.

Zelfs nu nog zijn belangrijke Amerikaanse diplomaten meer afgestemd op harde standpunten dan op het bevorderen van vrede. Het meest recente voorbeeld is Oekraïne, waar Amerikaanse diplomaten, waaronder onderminister van Buitenlandse Zaken voor Europese Zaken Victoria Nuland en de Amerikaanse ambassadeur in Oekraïne Geoffrey Pyatt, de omverwerping vieren van een gekozen pro-Russische regering.

De staatsgreep in Oekraïne, die plaatsvond tijdens de Olympische Winterspelen in het Russische Sotsji, was een beschamend blauw oog voor de Russische president Vladimir Poetin, die de neoconservatieve gevoeligheden had beledigd door stilletjes met Obama samen te werken om de spanningen over Iran en Syrië te verminderen, waar de neoconservatieven de voorkeur gaven aan militaire opties.

De afgelopen weken werd de Oekraïense president Viktor Janoekovitsj ondermijnd door een destabilisatiecampagne, aangemoedigd door Nuland en Pyatt, en vervolgens afgezet door een staatsgreep onder leiding van neonazistische milities. Zelfs nadat Janoekovitsj en de politieke oppositie instemden met een ordelijke overgang naar vervroegde verkiezingen, verbraken rechtse gewapende patrouilles de overeenkomst en namen strategische posities rond Kiev in.

Ondanks deze onheilspellende tekenen prees ambassadeur Pyatt de staatsgreep als ‘een dag voor de geschiedenisboeken’. De meeste reguliere Amerikaanse nieuwsmedia kozen ook de kant van de staatsgreep, waarbij commentatoren de omverwerping van een gekozen regering prezen als ‘hervorming’. Maar een paar dissonante berichten hebben de vrolijke praatjes doorbroken door op te merken dat de gewapende milities deel uitmaken van de Pravy Sektor, een rechtse nationalistische groepering die vaak wordt vergeleken met de nazi’s.

Zo zou de Oekraïense staatsgreep de laatste door de neoconservatieven geïnitieerde ‘regimeverandering’ kunnen worden die een regeringsdoelstelling verdreef, maar geen rekening hield met wie de leegte zou opvullen.

Sommige van deze zelfde Amerikaanse neoconservatieven drongen aan op de invasie van Irak in 2003, zonder te beseffen dat het verwijderen van Saddam Hoessein een sektarisch conflict zou ontketenen en zou leiden tot een pro-Iraans sjiitisch regime. Op dezelfde manier elimineerde de Amerikaanse militaire interventie in Libië in 2011 Muammar Gaddafi, maar gaf ook islamitische extremisten macht die later de Amerikaanse ambassadeur vermoordden en onrust verspreidden over de grenzen van Libië naar het nabijgelegen Mali.

Je zou de blindheid van deze neoconservatieven voor de gevolgen terug kunnen voeren op Afghanistan in de jaren tachtig, toen de regering-Reagan islamitische militanten, waaronder Osama bin Laden, steunde in een oorlog tegen Sovjet-troepen, waarna moslimextremisten de controle over Afghanistan overnamen en een basis vormden voor alle -Qaeda beraamt de aanslagen van 1980 september op de Verenigde Staten.

Wat Oekraïne betreft, lijkt de huidige bureaucratie van het ministerie van Buitenlandse Zaken dezelfde anti-Moskou-geopolitieke strategie voort te zetten die in de Reagan-Bush-jaren is uitgezet.

Robert Gates beschreef de aanpak in zijn nieuwe memoires: Plicht, waarin hij de mening van de minister van Defensie van president George HW Bush, Dick Cheney, uitlegt: “Toen de Sovjet-Unie eind 1991 instortte, wilde Dick niet alleen de ontmanteling zien van de Sovjet-Unie en het Russische imperium, maar ook van Rusland zelf, zodat het nooit meer zou kunnen ontmantelen. een bedreiging vormen voor de rest van de wereld.”

Vice-president Cheney en de neoconservatieven volgden een soortgelijke strategie tijdens het presidentschap van George W. Bush, waarbij ze de NAVO op agressieve wijze naar het oosten uitbreidden en anti-Russische regimes in de regio steunden, waaronder de harde Georgische regering, die in 2008 een militaire confrontatie met Moskou uitlokte. Ironisch genoeg tijdens de Olympische Zomerspelen in China.

Obama's strategie

Als president heeft Obama gestreefd naar een meer coöperatieve relatie met de Russische Poetin en, in het algemeen, naar een minder oorlogszuchtige benadering van vijandige landen. Obama werd gesteund door een kleine kring in het Witte Huis, met analytische hulp van enkele elementen uit de Amerikaanse inlichtingengemeenschap.

Maar het neoconservatieve momentum op het ministerie van Buitenlandse Zaken en in andere delen van de Amerikaanse regering heeft zich voortgezet in de richting die was uitgezet door de neoconservatieve regering van George W. Bush en door de neoconservatieve Democraten die minister van Buitenlandse Zaken Clinton tijdens Obama's eerste ambtstermijn omsingelden.

De twee concurrerende stromingen van het geopolitieke denken, een minder strijdlustige uit het Witte Huis en een agressievere uit de bureaucratie van het buitenlands beleid, hebben vaak langs elkaar heen gewerkt. Maar Obama is, op enkele uitzonderingen na, niet bereid geweest de hardliners te confronteren of zijn visie op het buitenlands beleid zelfs maar volledig publiekelijk te verwoorden.

Obama bezweek bijvoorbeeld voor de aandrang van Gates, Clinton en generaal David Petraeus om de oorlog in Afghanistan in 2009 te laten escaleren, hoewel de president zich naar verluidt gevangen voelde in de beslissing waar hij al snel spijt van kreeg. In 2010 trok Obama zich terug van een door Brazilië en Turkije bemiddelde deal met Iran om zijn nucleaire programma in te korten, nadat Clinton de regeling aan de kaak had gesteld en had aangedrongen op economische sancties en confrontatie, waar de neoconservatieven en Israël de voorkeur aan gaven.

Afgelopen zomer nog keerde Obama pas op het allerlaatste moment de koers om die was uitgezet door het ministerie van Buitenlandse Zaken, waarbij hij de voorkeur gaf aan een militaire interventie in Syrië boven de betwiste Amerikaanse beweringen dat de Syrische regering een aanval met chemische wapens op burgers had gelanceerd. Poetin hielp Obama een uitweg te regelen door de Syrische regering zover te krijgen dat zij ermee instemde haar chemische wapens in te leveren. [Zie Consortiumnews.com's “Een krachtmeting voor oorlog of vrede.”]

Problemen aanwakkeren

Nu heb je adjunct-minister van Buitenlandse Zaken Nuland, de vrouw van de prominente neoconservator Robert Kagan, die optreedt als een van de belangrijkste aanstichters van de Oekraïense onrust en er expliciet op uit is het land uit de Russische invloedssfeer te wrikken. Afgelopen december heeft zij herinnerde Oekraïense bedrijfsleiders zeggen dat we, om Oekraïne te helpen “zijn Europese ambities te verwezenlijken, meer dan 5 miljard dollar hebben geïnvesteerd.” Ze zei dat het doel van de VS was om “Oekraïne de toekomst te geven die het verdient.”

Tot de Kagan-familie behoren nog andere belangrijke neoconservatieven, zoals Frederick Kagan, die een van de belangrijkste architecten was van de ‘surge’-strategieën in Irak en Afghanistan. In PlichtGates schrijft dat “een belangrijk tussenstation in mijn 'pelgrimsreis' van scepticisme naar steun voor meer troepen [in Afghanistan] een essay was van de historicus Fred Kagan, die mij een voorpublicatieontwerp stuurde.

“Ik kende en respecteerde Kagan. Hij was een prominent voorstander geweest van de golf van Irak, en we hadden van tijd tot tijd over beide oorlogen gesproken, waaronder een lang avondgesprek op de veranda van een van Saddams paleizen in Bagdad.'

Nu heeft een ander lid van de Kagan-familie, zij het een schoonfamilie, de escalatie van de spanningen in Oekraïne georkestreerd met het oog op nog een ‘regimeverandering’.

Wat de sidekick van Nuland betreft: de Amerikaanse ambassadeur in Oekraïne, Pyatt, was eerder als Amerikaanse diplomaat in Wenen betrokken bij het op één lijn brengen van de Internationale Atoomenergieorganisatie met de Amerikaanse en Israëlische vijandigheid jegens Iran. A 9 juli 2009, kabel van Pyatt, die werd vrijgegeven door Pvt. Bradley Manning onthulde dat Pyatt de tussenpersoon was die de strategie coördineerde met de door de VS geïnstalleerde IAEA-directeur-generaal Yukiya Amano.

Pyatt meldde dat Amano aanbood om samen te werken met de VS en Israël op het gebied van Iran, inclusief het houden van privé-ontmoetingen met Israëlische functionarissen, het steunen van Amerikaanse sancties en het instemmen met IAEA-personeelswijzigingen waar de Verenigde Staten de voorkeur aan geven. Volgens de kabel beloofde Pyatt sterke Amerikaanse steun voor Amano en vroeg Amano om meer Amerikaans geld. [Zie Consortiumnews.com's “Amerika's schuld aan Bradley Manning.”]

Het was ambassadeur Pyatt die aan de andere kant van het beruchte telefoongesprek van Nuland op 28 januari zat, waarin ze besprak hoe de spanningen in Oekraïne konden worden gemanipuleerd en wie ze tot het leiderschap van het land moesten verheffen. Volgens het gesprek, dat werd onderschept en openbaar werd gemaakt, sloot Nuland één oppositiefiguur uit, Vitali Klitschko, een populaire voormalige bokser, omdat hij geen ervaring had.

Nuland gaf ook de voorkeur aan de VN als bemiddelaar boven de Europese Unie, op welk punt in het gesprek ze uitriep: “Fuck the EU”, waarop Pyatt antwoordde: “Oh, precies ….”

Uiteindelijk leidde de Oekraïense onrust over een beleidsdebat over de vraag of Oekraïne stappen zou moeten zetten in de richting van toetreding tot de Europese Unie tot een gewelddadige confrontatie waarbij neofascistische stormtroepen de strijd aangingen met de politie, waarbij tientallen doden vielen. Om de crisis te verzachten, stemde president Janoekovitsj in met een machtsdelingsregering en versnelde verkiezingen. Maar zodra dat akkoord was ondertekend, gooide de extreemrechtse factie het eruit en drong aan op de macht in een schijnbare staatsgreep.

Opnieuw hadden de Amerikaanse neoconservatieven de rol van de tovenaarsleerling op zich genomen, waarbij ze krachten hadden losgelaten en chaos hadden gecreëerd die al snel uit de hand liep. Maar deze laatste ‘regimeverandering’, die president Poetin vernederde, zou ook op lange termijn schade kunnen toebrengen aan de Amerikaans-Russische samenwerking die van cruciaal belang is voor het oplossen van andere crises, met Iran en Syrië, nog twee landen waar de neoconservatieven ook graag de confrontatie aangaan.

Onderzoeksjournalist Robert Parry vertelde in de jaren tachtig veel van de Iran-Contra-verhalen voor The Associated Press en Newsweek. Je kunt zijn nieuwe boek kopen, Amerika's gestolen verhaal, of in hier afdrukken of als e-book (van Amazone en barnesandnoble.com). Voor een beperkte tijd kun je ook de trilogie van Robert Parry over de familie Bush en zijn connecties met verschillende rechtse agenten bestellen voor slechts $34. De trilogie omvat Amerika's gestolen verhaal. Voor meer informatie over deze aanbieding, klik hier.