President Obama heeft enkele bescheiden ‘hervormingen’ onthuld” van het verzamelen van Amerikaanse inlichtingen, waarbij wordt opgemerkt dat het feit dat de NSA bijna alle elektronische gegevens kan opzuigen, niet betekent dat dit ook zou moeten gebeuren. Maar het grotere probleem is de toekomst en hoe deze krachten kunnen worden ontketend, zegt de Nederlandse technologie-expert Arjen Kamphuis.
Door Arjen Kamphuis
Na meer dan zes maanden van onthullingen over de mondiale surveillance-infrastructuur die is opgebouwd door de Amerikaanse regering en haar ‘bondgenoten’ (dat wil zeggen kleinere landen die geloven dat ‘lachen naar de krokodil in de hoop dat hij je als laatste opeet’ een goede langetermijnstrategie), prijzen veel mensen en politici nog steeds de ‘ik heb niets te verbergen’-houding aan ten opzichte van de meest overbewapende, hyperintrusieve supermacht in de menselijke geschiedenis.
In een recente New Yorker artikel werd de Amerikaanse senator Dianne Feinstein, D-Californië, voorzitter van de inlichtingencommissie van de Senaat, als volgt geciteerd: “Mijn telefoonnummers worden, neem ik aan, verzameld zoals die van iedereen, maar wat dan nog? Het maakt mij niet uit. Volgens de uitspraak van het Hooggerechtshof uit 1979 zijn de gegevens geen persoonsgegevens. Er is een Google Map waarmee iemand in mijn huis kan inbreken, het is zo duidelijk en gedefinieerd, en ik kan er niets aan doen.
NSA-klokkenluider Edward Snowden spreekt in Moskou op 9 oktober 2013. (Uit een video geplaatst door WikiLeaks)
Het is nogal verbazingwekkend dat een gekozen Amerikaanse senator het bovenstaande beweert. Blijkbaar een 35 jaar oude rechterlijke beslissing, Smith v. Maryland, uit een technologisch ander tijdperk, wordt beschouwd als onveranderlijke geschriften (door een wetgever!) en de macht van de Google Corporation wordt eenvoudigweg geaccepteerd als een natuurwet. Zoals de snelheid van het licht of het kookpunt van water. Wat zei die invloedrijke Italiaanse politieke denker uit de jaren twintig over de fusie van staats- en bedrijfsmacht? Was dat niet het (politieke) F-woord?
Europeanen kijken met ontsteltenis toe hoe de ooit leidende democratie in de wereld het complot volledig heeft verloren en steeds sneller afglijdt naar maatschappelijke modellen die we in de jaren dertig en veertig hebben uitgeprobeerd en die ernstig tekortschoten. We hebben deze film gezien en weten hoe hij eindigt; met veel te veel mensen in enge uniformen en overal veel prikkeldraad.
Het Nederlandse voorbeeld
Die lessen zijn bijzonder leerzaam voor ons Nederlanders. Sinds het midden van de 1600e eeuw was Amsterdam een toevluchtsoord voor etnische en religieuze groepen uit heel Europa die op de vlucht waren voor verschillende vormen van onderdrukking en vervolging. Deze vrijheid en maatschappelijke diversiteit waren een van de redenen waarom het Nederlandse handelsimperium floreerde met technologische vooruitgang (zoals door de wind aangedreven zagerijen voor de snelle botenbouw) en economische (bedrijfs- en aandelen) innovaties.
De tolerantie en diversiteit hielpen Nederland zich te ontwikkelen tot een conflictmijdend land van handelaars die met iedereen overweg konden zodat ze hun spullen konden verkopen. We bleven buiten de Eerste Wereldoorlog en verkochten veel vliegtuigen aan Duitsland. Gemeenten registreerden de religie en etniciteit van mensen voor een reeks praktische (en meestal goedaardige) doeleinden, zoals het toestaan van lokale ambtenaren om op een cultureel gevoelige manier te opereren.
De Nederlandse regering hield deze fantasie om neutraal te blijven lange tijd in stand, tot in de vroege ochtend van 10 mei 1940, toen de Duitse Wehrmacht het land binnenrolde en ons slechte excuus voor een leger in amper vier dagen wegvaagde. Na de Nederlandse capitulatie werd het overgrote deel van het Duitse leger uit Nederland teruggetrokken en op andere plaatsen tewerkgesteld.
Voor het overgrote deel van de Nederlanders ging het leven vrijwel door zoals voorheen. Van verzet tegen de bezetting was vrijwel geen sprake en veel Nederlanders werkten graag voor de overheid (tijdens de bezetting verdubbelde het aantal ambtenaren bijna) of in industrieën die floreerden op bevel van het Duitse leger.
Pas in 1942 ontaardde de enthousiaste dataverzameling door de Nederlandse overheid in een menselijke catastrofe. Meer dan 100,000 mensen die dachten dat ze “niets te verbergen hadden” hadden nauwkeurige gegevens verstrekt over hun Joodse identiteit en hun adressen genoteerd, waardoor de meest volledige vervolging van Joodse mensen in welk land dan ook tijdens de Tweede Wereldoorlog mogelijk werd gemaakt (met uitzondering van Polen, waar de nazi’s hadden gevochten). meer tijd en minder logistieke uitdagingen).
Het andere probleem was de pro-gezagshouding van de meeste Nederlanders (ook al was dat gezag een brutale militaire bezetting door een buitenlands leger). De beroemde Nederlandse ‘tolerantie’ werd vaak uitgedrukt als: ‘Het kan me niet schelen wat je doet, zolang je mij maar niet lastig valt.’ Dat hield onder meer in dat medeburgers op weg naar vernietigingskampen in veewagens werden geduwd.
Er was geen bezet land waar dominee Martin Niemoller woonde beroemd gedicht ‘eerst kwamen ze voor de socialisten’ was toepasselijker dan voor Nederland.
Verontrustende vergelijkingen
Hoewel vergelijkingen met het nazi-tijdperk altijd problematisch zijn, zijn aspecten van die tijd en de Amerikaanse samenleving van vandaag griezelig vergelijkbaar. De Verenigde Staten lijken de facto onder de controle te staan van een consortium van bankiers en een militair-industrieel-veiligheidscomplex, die allemaal elkaar voeden en een politiek/mediasysteem voeden dat de nationale agenda controleert en mensen die afwijkende meningen marginaliseert.
Deze structuur heeft ervoor gezorgd dat veel burgers bang zijn voor hun eigen schaduw en dat ze niet over de informatie beschikken om betekenisvolle vragen te stellen, zelfs als ze dat zouden willen. Er zijn twee politieke partijen, het minimumaantal om op zijn minst de pretentie van een democratie te hebben, maar wat betreft kwesties die verband houden met de “nationale veiligheid” en de “toezichtstaat” bieden de Republikeinen en Democraten weinig dat significant verschilt, behalve aan de rand van de politieke partijen. de twee partijen.
Senator Feinsteins blasé aanvaarding van de verzameling elektronische metadata van de National Security Agency over vrijwel iedereen en die van president Barack Obama milde “hervormingen” van de NSA – vrijdag aangekondigd – sluit ook aan bij wat je van veel ‘veiligheidsbewuste’ Republikeinen kunt verwachten.
Toch is de onaangename realiteit dat de Amerikaanse regering een kant-en-klare infrastructuur heeft gebouwd voor een niveau van totalitaire controle waar repressieve leiders uit vroegere tijden alleen maar van konden dromen. Dankzij de metadata van de NSA kan de overheid een spinnenweb in kaart brengen van uw associaties met meerdere 'hops' om de netwerken aan te trekken van andere mensen die u nog nooit hebt ontmoet. Het plan tilt schuld-door-associatie naar een geheel nieuw niveau.
De Amerikaanse regering behoudt zich ook het recht voor om iedereen, waar dan ook, te vermoorden die zogenaamd een ‘terroristische’ dreiging voor de Verenigde Staten vertegenwoordigt, en dit op bevel van een aantal onverklaarbare en in wezen anonieme inlichtingenfunctionarissen. De bloedlust strekt zich zelfs uit aan klokkenluiders zoals voormalig NSA-contractant Edward Snowden.
Een politiek excuus
Het enige ontbrekende element voor een grootschalige tirannie is een politiek excuus om de schakelaar om te zetten en deze machine op volle kracht te zetten. Misschien zou het excuus kunnen komen van een nieuwe “terroristische aanval” of van een nieuwe financiële ineenstorting terwijl de regering de sociale onrust probeert te beheersen. Of een volkomen gewetenloze president zou het misschien wel een boost kunnen geven om achter zijn vijanden aan te gaan. Maar het punt is dat de apparatuur nu op zijn plaats staat en klaar is voor gebruik.
Veel mensen vinden het nog steeds moeilijk te accepteren dat de Amerikaanse regering zo’n monsterlijke wending zou kunnen nemen. Maar de moderne geschiedenis van Hiroshima via de Vietnamoorlog tot de steun aan doodseskaderregimes in Latijns-Amerika en de invasie van Irak getuigt van een harteloze minachting voor het menselijk leven en de aanvaarding van massaslachtingen, zelfs genocide, als een beleidskeuze.
Ik besef dat deze zorgen die ik heb geuit in strijd zijn met wat bekend staat als “Wet van Godwin”, dat wil zeggen het vermijden van het vergelijken van de huidige gebeurtenissen met de nazi's, maar helaas zijn deze vergelijkingen steeds onvermijdelijker. Je zou zelfs het beroemde gedicht van Niemoller voor het heden kunnen herzien:
“Eerst kwamen ze voor de moslims in een tiental landen
maar de meesten van ons deelden dat geloof niet, dus zeiden we niets
Toen kwamen ze voor vakbondsleiders en sociale activisten
maar we wilden niet als linksen worden bestempeld en daarom zeiden we niets
Toen kwamen ze voor de journalisten
maar we zijn al lang gestopt met het lezen van politiek nieuws en dus zeiden we niets
Toen eindelijk de overheid ons kwam halen
er was niemand meer die iets kon zeggen”
Arjen Kamphuis is mede-oprichter en Chief Technology Officer van Gendo. Hij studeerde Wetenschap en Beleid aan de Universiteit Utrecht en werkte voor IBM en Twynstra Gudde als IT-architect, trainer en IT-strategieadviseur. Sinds eind 2001 adviseert Arjen klanten over de strategische impact van nieuwe technologische ontwikkelingen. Ruim vijf jaar geleden, hij verliet zijn geboorteland Nederland (een actieve deelnemer aan de oorlogsmisdaden in Afghanistan en Irak) naar Duitsland, het enige land dat diepgaande lessen heeft geleerd uit het uitproberen van verschillende vormen van totalitaire regimes.
Argumenten dat de VS een totalitaire dystopie zijn – onvermijdelijk uitnodigend tot vergelijkingen met nazi-Duitsland (verantwoordelijk voor de moord op miljoenen van zijn eigen burgers) zouden overtuigender zijn als je ook maar één enkel gedocumenteerd voorbeeld zou kunnen aanhalen van een onschuldige Amerikaan die schade heeft geleden door binnenlands toezicht van de NSA. Of heb ik het misschien gemist? Bedankt.
Passend bij de vermelding van het gebruik door een “gewetenloze” president van een dergelijk surveillancesysteem; er staat een artikel in de Independent over de wroklijst van Bill en Hillary; die ze zullen gebruiken voor terugverdientijd of beloningen als zijzelf POTUS wordt, http://www.independent.co.uk/news/world/americas/bill-and-hillary-clinton-whos-on-their-grudge-list-and-what-did-they-do-wrong-9068208.html.
Het punt van het motief is vastgesteld; er zouden zelfs nog grotere middelen beschikbaar zijn voor de inwoner van het Witte Huis, met dank aan de NSA.
Ik vind de Europese politiek van de jaren veertig niet ongepast. De stand van zaken – en de staatszaken – op Capitol Hill sinds het aantreden van Obama kan niet anders dan doen denken aan de Weimarrepubliek. Genoeg Duitsers gaven de democratie op om de nazi’s hun kans te geven. En we mogen niet vergeten dat bijna de helft van alle kiesgerechtigde kiezers in de VS de democratie heeft opgegeven en dit laat zien door niet naar de stembus te komen. De weg ligt open voor elke ambitieuze presidentskandidaat om zich op een anti-congressplatform te begeven en te winnen.
Heel goed gezegd, Arjen, en dit zijn inderdaad precies de observaties die ik heb gemaakt (behalve de interessante Nederlandse context en het gedicht). We hebben nu inderdaad sprake van “kant-en-klare tirannie” in de VS, en er is hier geen moreel obstakel voor het gebruik ervan, alleen de wil om het te gebruiken, die bestaat voor commercieel en kleinschalig politiek misbruik, en voor het automatisch marginaliseren van progressieven.
Maar de hervormingsinspanningen hier in de VS lijken hopeloos.
De minderheid die zich bezighoudt met het beschermen van de democratie kan dat niet doen als de massamedia en de verkiezingen worden gecontroleerd door economische concentraties, waardoor het morele leiderschap al lang verloren is gegaan. Zelfs de internetvrijheid zal de komende tien jaar geleidelijk verloren gaan. De publieke wil om deze instellingen te beschermen was onvoldoende tijdens de uitbundige opkomst van de middenklasse, en nu zijn interne hervormingen uitgesloten. De plutocratie die het democratische organisme binnen dit lege harnas heeft verteerd, zal standhouden totdat zij wordt omvergeworpen door externe economische macht.
De wetenschap van hervormingen binnen ingewikkeld gecorrumpeerde en uitgebreid zelfverdedigde instellingen is nog niet begonnen en zou zich alleen maar tegen zichzelf keren. Immorele oligarchieën zijn afgezet, soms door economische rampen of niet-gerelateerde oorlogen, maar ik vind geen precedent voor de wederopbouw van de geest van democratie in het volk. Het kan als zaadje bewaard blijven binnen de universiteiten en de dromen van idealisten, maar er zullen vele winters voorbijgaan voordat het een vruchtbare bodem vindt. En zelfs dan zullen de rechtse mechanismen van tirannie zoals beschreven in Plato’s Republiek, die nu ver boven het publieke begrip zijn gevorderd, floreren en de ondergang ervan teweegbrengen. Misschien kan de boom van de democratie alleen bloeien aan de rand van deze strijd van de machtigste staat met de ziekte van tirannie, in de kleine afhankelijke staten.
Bedankt voor dit artikel Arjen, inderdaad een heel goed artikel. Een zeer krachtig artikel, en de vergelijking met nazi-Duitsland uit de jaren dertig en veertig wordt helaas steeds passender. Er is nog maar één politiek excuus nodig om de schakelaar om te zetten, zoals u zegt, om deze machine van dood en vernietiging aan te zetten.
De regering-Bush had tenminste het ‘fatsoen’, als we dat zo mogen noemen, om mensen zonder vorm van proces in Gitmo te stoppen. De regering-Obama heeft zo’n ongevoelige en volslagen minachting voor de mensenrechten dat ze voor zichzelf het recht opeisen om onschuldige mensen te vermoorden in landen als Jemen en Pakistan, zonder ook maar een greintje bewijs of hun dag in de rechtszaal, mensen die gewoon hun dagelijkse leven leiden, bruiloften bijwonen feestjes en zo. Dronepiloten, veilig weggestopt in hun bases op Amerikaans grondgebied, spelen deze gruwelijke snuiffilms af, waarbij ze mensen zonder scrupules vermoorden, louter op grond van het advies van anderen.
Ik zou willen dat “Wij, het volk” de geschiedenis zich hier niet zouden laten herhalen, want als dat wel gebeurt, zal het op een schaal en met een wreedheid zijn die ongezien is in de geschiedenis van de wereld. We zijn bijna zover dat er sprake is van totale tirannie. Er is maar één politiek excuus nodig, één excuus om de schakelaar om te zetten. En dan zullen de kaplaarzen hoog opduiken in de Amerikaanse straten.