De kerstperiode viert de koninklijke mythe van Jezus, zijn zogenaamd wonderbaarlijke geboorte en koninklijke afkomst als koning der koningen, maar daarbij wordt de historische Jezus en zijn revolutionaire boodschap van gerechtigheid voor de armen en machtelozen uit het oog verloren, zoals ds. Howard Bess reflecteert.
Door ds. Howard Bess
De opkomst van Jezus als een belangrijke joodse profeet was iets dat geen enkele tijdgenoot had kunnen voorspellen. Hij leefde tenslotte in een wereld waarin leiders werden bepaald door de prominentie van hun geboorte of door hun effectieve gebruik van geweld.
Jezus bezat geen van beide. Hij kwam van bescheiden afkomst en leerde geweldloosheid. Jezus kreeg aanhang onder de armen als rabbijn met een reputatie, wat betekende dat hij geen formeel onderwijs en religieuze opleiding had genoten. Hij woonde ook in het kleine stadje Nazareth, bijna 100 kilometer ten noorden van Jeruzalem, de belangrijkste zetel van religieuze en politieke macht in het gebied.
Jezus van Nazareth houdt zijn Bergrede, zoals afgebeeld door kunstenaar Carl Bloch.
Het vroegste schriftelijke verslag van het leven van Jezus was het evangelie, geschreven door een onbekende auteur genaamd Marcus, die niets zegt over een wonderbaarlijke geboorte of over koninklijke afkomst. (De fictie van zijn wonderbaarlijke geboorte als vrouw met koninklijke banden werd decennia later verzonnen.)
In plaats daarvan vertegenwoordigde Jezus een zeer kleine traditie binnen het jodendom die af en toe voortkwam uit de gelederen van de armen om de dominante religieuze, politieke, sociale en economische machten, die de samenleving domineerden en de mensen weinig te bieden hadden, te bekritiseren en uit te dagen.
Jezus verwierf zijn reputatie als rabbijn door verhalen te vertellen en aforismen te presenteren die de geest van zijn toehoorders in beroering brachten en hun begrip aanwakkerden. Volledig toegewijd aan het naleven van de Israëlitische Thora (wet en wil van God) op aarde, was Jezus vroom in zijn geloof en radicaal in zijn toepassing van de Thora in het dagelijks leven.
Volgens het verslag van Markus begon Jezus zijn openbare bediening met een geweldige aankondiging: 'De tijd is gekomen. De regering van God is aangebroken.” Dat Jezus deze uitspraak in het afgelegen Galilea deed, maakte de schijnbare absurditeit van wat hij van plan was te doen nog groter.
Niet alleen leefde en onderwees Jezus in een landelijk gebied ver van de machtscentra, er is in geen van de vier evangeliën vermeld dat hij ooit de twee grote steden in zijn omgeving, Tiberius en Sepphoris, binnenging. Zijn hart, geest en ziel waren bij de armen op het platteland, gevangen in cycli van onwetendheid en wanhopige nood.
Ondanks zijn gebrek aan formeel onderwijs en zijn afstand tot de stedelijke verfijning, was Jezus een scherp waarnemer van de religieuze, economische, politieke en sociale hiërarchieën die het land verkrachtten en de gewone bevolking van zijn gebied terroriseerden. Een zorgvuldige lezing van zijn verhalen en zijn aforismen onthult hoe radicaal hij was.
Destijds waren er weinig alternatieven beschikbaar voor mensen die op zoek waren naar verandering. De Romeinse heersers en hun aanhangers hadden alle macht in handen en roeiden demonstranten zonder aarzeling uit. Toch werd samenwerking met de politieke en economische elites gezien als verraad te midden van de ellende van het gewone volk in Galilea. Iedere samenwerking met de onderdrukkers zou broeders tegen broeders en bloedverwanten tegen bloedverwanten kunnen opzetten.
Als rabbijn van de armen maakte Jezus mensen bewust van het onrecht dat de rijken en machtigen aandeden, maar hij probeerde hen ook een nieuwe manier te leren om het verkeerde recht te zetten. Hij leerde hen dat de heerschappij van God meer was dan een hoop voor de toekomst, maar een manier om gerechtigheid in het hier en nu te bereiken door middel van acties van trouwe gelovigen.
Het Marcusevangelie legt het pad van Jezus uit om de heerschappij van God op aarde te vestigen (en Matteüs en Lucas herhalen de boodschap). In wezen herdefinieerde Jezus de betekenis van wat het was om groot te zijn, door te verklaren dat grootheid niet toebehoorde aan de rijken en machtigen.
‘Als iemand groot wil zijn, laat hij dan de dienaar van allen zijn’, zei Jezus. Het was een herformulering van het grote gebod om je naaste lief te hebben.
Toen Jezus voor het eerst zijn eenvoudige plan uiteenzette om de heerschappij van God op aarde te vestigen, sprak hij tot arme, rechteloze, gefrustreerde, boze en machteloze boeren op het platteland. Hij daagde hen uit om de Israëlitische samenleving in overeenstemming te brengen met de nobelste idealen van de Thora door een samenleving te creëren die gebaseerd is op dienstbaarheid aan anderen.
Maar zelfs twee millennia later blijft het grootste meningsverschil onder de volgelingen van Jezus zijn visie op dit pad naar grootsheid door dienstbaarheid aan anderen. De wereldburgers van vandaag, zoals de koninklijke familie en de rijken uit de tijd van Jezus, beweren nog steeds dat grootheid voortkomt uit rijkdom en macht. Maar de boodschap van dienaar galmt nog steeds door de gangen van de geschiedenis.
Ik heb hoop voor de toekomst omdat veel mensen de boodschap van Jezus begrijpen, namelijk dat de heerschappij van God een realiteit op aarde kan zijn. De afgelopen jaren is er een opkomst geweest van ‘opkomende’ christelijke kerken, gekenmerkt door interesse in de historische Jezus en de praktijk van wat hij leerde.
Ik ben ook hoopvol omdat er in het Vaticaan een geestverwant is verschenen met de verkiezing van paus Franciscus, die een beroep heeft gedaan op de geest van Sint Franciscus van Assisi, die de inkomensongelijkheid heeft bekritiseerd en die van het opzetten van het dienstmodel een prioriteit heeft gemaakt.
Toer Howard Bess is een gepensioneerde Amerikaanse baptistenpredikant, die in Palmer, Alaska woont. Zijn e-mailadres is hdbss@mtaonline.net.
Kersttijd is de beste tijd van het jaar. Ik hou elk jaar meer van Kerstmis. Kerstmis is de tijd van liefde en familie.
Ik kan in geen enkele god geloven. Als ik naar dit prachtige universum kijk, is het duidelijk dat geen enkele god, godheid of mystiek iets het heeft geschapen. Hoe konden ze? Het gaat de magische capaciteiten van deze zwakke, denkbeeldige 'vrienden in de lucht', beladen met alle tekortkomingen van de mensheid, ver, ver te boven om dit verbazingwekkende ding te creëren dat we 'bestaan' noemen.
Maar hoewel we de fantasievolle verhalen over magie, wonderen en mysterie mijden, zouden we er goed aan doen om de boodschap te horen, want die is tijdloos. Dat is de moeite waard om te begrijpen.
Ik vind het moeilijk om in een wereld te leven die niets om de minste van ons geeft. En daarom wordt het aan de goddelozen, de atheïst, de agnosticus, de humanist, de ongelovigen en de ketters overgelaten om de boodschap van Jezus te begrijpen zonder enige noodzaak om te knielen of de onzin te verdragen die rond de mythen is opgeschuimd.
We moeten luisteren zodat we het goede in de woorden van deze Jezus horen. Wij zouden de barmhartige beoefenaars moeten zijn die ervoor zorgen dat degenen onder ons lijden dat de Kristers zo weerzinwekkend vinden.
Laten we geen christenen zijn, maar laten we ook zo handelen. Als er voor mij een les uit de woorden van Jezus valt, zou dat deze zijn.
Dit soort artikelen is een van de redenen waarom ik progressieve christenen zo interessant vind. Ik respecteer dat jullie gewetensvolle mensen zijn, dat jullie het goede dat in jullie hart zit in de oude teksten lezen, maar jullie zien er dingen in die er gewoon niet zijn.
Hun wereld was een magische plek die werd bestuurd door onzichtbare geesten: het waren de geesten die de mensen hun lot in het leven toewezen, en alleen magie kon hen veranderen. De unieke boodschap van Jezus was dat de tijd van magie, ‘het koninkrijk van mijn Vader’, was aangebroken. Dat hij in doodsangst stierf terwijl hij riep: ‘Vader, waarom hebt u mij in de steek gelaten?’ vat zijn verbijsterende mislukking als ‘profeet’ zo’n beetje samen.
Er was in de antieke wereld geen belangstelling voor ‘sociale rechtvaardigheid’, zoals wij dat concept vandaag de dag begrijpen. Bepaalde daden van liefdadigheid zouden beloningen opleveren van de god(en) die het lot van de mens beheersten, en werden alleen al om die reden gewaardeerd. Mensen zagen zichzelf niet eens als individuen op de manier waarop we vandaag de dag denken dat we dat zijn. De ideeën die Amerikanen vandaag de dag koesteren over vrijheid, gelijkheid, klassenloosheid, echte democratie en vooral individualiteit – deze hebben geen precedent in het christelijke Europa. Ze zijn eerder onze erfenis van de stamculturen van de inheemse Amerikanen in het oosten, die zoveel indruk maakten op de vroege kolonisten en ontdekkingsreizigers, en die christelijke missionarissen zo ijverig probeerden uit te wissen.
De waarheid is dat het de Grieken waren, en niet de Joden, die Jezus hebben vermoord. De sublimatie van het christendom van de evangelische apostelen in het pantheon van de Olympische mythologie doodde de Joodse Jezus. Waar anders zou het idee dat Cronus zijn kinderen zou opeten om de omverwerping van de Titanen te voorkomen, en de wedergeboorte en overwinning van zijn zoon, aanvaardbaar zijn?
Waar anders zou de directe tussenkomst van goddelijkheid bij mensen kunnen worden begrepen, zoals in het ‘mysterie’ van het bevruchten van een vrouw om een God ter wereld te brengen?
De eisen van een autocratische religieuze bureaucratie vereisten de ontwikkeling van een scholastiek om het absolute gezag van het precedent en de gehoorzaamheid aan de wet in stand te houden, zoals deze werd geïnterpreteerd door de Olympische Goden, die in hun interacties met de mensheid vaker wel dan niet in gebreke bleven de wet in acht te nemen.
“De kerstperiode viert de koninklijke mythe van Jezus”
..
Er zijn geen goden, geen kabouters, feeën, eenhoorns of kabouters –
..
Nooit geweest en zal ook nooit zo zijn.
..
Maar nu is het een “koninklijke mythe van Jezus”? – voor de onvolwassenen en goedgelovigen?
En niets doet er toe, tenzij we God en Jezus Christus aanvaarden. Als je dit niet doet, zul je voor een eeuwigheid branden in de hel…?
Ik vind het interessant dat alle dingen die je noemt (kabouters, enz.) producten van de verbeelding zijn. Het ontkennen ervan is een ontkenning van de waarde van de verbeelding. Of de verhalen van Jezus nu fictie of non-fictie zijn, ze zijn producten van de verbeelding, en sommige mensen hebben verbeeldingscellen die gestimuleerd moeten worden. Als je dat niet doet, heb je waarschijnlijk andere soorten cellen, maar ik begrijp niet waarom je Howard Bess leest en zelfs de tijd neemt om commentaar te geven.
'Ik begrijp niet waarom je Howard Bess leest en zelfs de tijd neemt om commentaar te geven.'
.
Om de oorlog tegen de islam te helpen stoppen.
.
Die andere destructieve mythe.
Ik ben een humanist en geloof niet in God, maar toch lees ik ds. Bess omdat hij de menselijke boodschap overbrengt, dat we allemaal voor elkaar moeten zorgen, op een manier die rechtse religieuze en politieke leiders NIET doen. Als de boodschap van ds. Bess bekend wordt, en Xians vernemen dat de Jezus (die volgens mij niet bestond) waarin zij geloven bijvoorbeeld niet-gewelddadig was, dan zullen er misschien minder oorlogen zijn en meer geld voor sociale doelen. Ik kan antireligieus zijn, maar niet hier, niet met iemand die geen religieuze agenda nastreeft. Ik vertrouw erop dat zijn stem en boodschap menselijk zijn.