Het gevaar van conventionele wijsheid

De officiële “conventionele wijsheid” van Washington is een verderfelijk feit in de Amerikaanse hoofdstad, nu verschillende veronderstelde realiteiten weergalmen in de echokamer van beleidsmakers en journalisten. Conventionele wijsheid is vooral gevaarlijk als datgene wat iedereen weet niet waar is, zoals ex-CIA-analist Paul R. Pillar uitlegt.

Door Paul R. Pillar

Uw partner voor hoofdartikel in de huidige Internationale Veiligheid, door Alastair Iain Johnston van Harvard, gaat in op het inmiddels stevig verankerde idee dat China de afgelopen twee of drie jaar aanzienlijk assertiever is geworden in zijn betrekkingen met andere landen dan voorheen.

Dat China “nieuw assertief” is, is zo breed en automatisch geaccepteerd geworden dat het vaak genoeg wordt uitgedrukt om een ​​cliché te zijn geworden. ‘Nieuw assertief’ is een omschrijving die routinematig vóór ‘China’ wordt ingevoegd, net zo gemakkelijk als ‘lankmoedigheid’ routinematig wordt ingevoegd vóór ‘Chicago Cubs-fans’.

Een Amerikaanse vlag wappert naast de koepel van het Amerikaanse Capitool. (Fotocredit: architect van het Capitool)

Johnston onderzoekt het bewijsmateriaal voor de veronderstelde nieuwe assertiviteit nauwkeurig en vindt dat dit te wensen overlaat. Het idee van nieuwe assertiviteit van Peking overdrijft daadwerkelijke veranderingen in het Chinese beleid en gaat voorbij aan de complexiteit van de kwesties waarop de assertiviteit wordt waargenomen.

Johnston beschouwt maritieme geschillen als het enige terrein waarop men zou kunnen pleiten voor meer Chinese assertiviteit. Op andere gebieden is het Chinese beleid de afgelopen paar jaar niet veranderd, gematigder geworden of een begrijpelijke reactie geweest op veranderingen in de omstandigheden waarmee Chinese beleidsmakers worden geconfronteerd.

Het artikel van Johnston heeft een toepasbaarheid die verder gaat dan alleen China; hij bespreekt het proces van hoe dergelijke conventionele wijsheid tot stand komt, zelfs als de oorspronkelijke empirische basis ervoor zwak is. Hij ziet het voor een groot deel als een proces waarbij traditionele journalistiek en de blogosfeer elkaar uitspelen.

Een meer algemene en breder beschrijvende observatie zou zijn dat het een proces is waarbij bepaalde stellingen aanvaard worden simpelweg omdat ze vaak door anderen worden geuit. Omdat acceptatie om deze reden betekent dat de stelling nog vaker door nog meer stemmen wordt geuit, hebben we de ingrediënten voor een zichzelf in stand houdende kettingreactie. Zowel politici als journalisten en de blogosfeer spelen allemaal in de kettingreactie.

Er zijn nog andere noties te bedenken met actuele beleidsrelevantie, die in stand worden gehouden door soortgelijke kettingreacties. Dit geldt bijvoorbeeld voor veel conventionele wijsheid over Iran, te beginnen met het idee dat Iran beslist kernwapens wil bouwen. Merk op hoe vaak men verwijzingen ziet naar het “kernwapenprogramma” van Iran, ook al is dat label een verkeerde benaming.

Een ander voorbeeld is de gebruikelijke beschrijving van de Palestijnse beweging Hamas als “gewijd aan de vernietiging van Israël” of een soortgelijke formulering, ondanks het overvloedige bewijs van de feitelijke doelstellingen van de Hamas-leiders waaruit blijkt dat dit ook een verkeerde karakterisering is.

Het onderhavige fenomeen is niet alleen een kwestie van het feit dat er veel belangrijke kwesties zijn waarover mensen het niet eens zijn, waarbij mensen aan de ene kant van de kwestie een populairder standpunt hebben dan die aan de andere kant. Uiteraard zullen mensen die een bepaalde kwestie diepgaand hebben bestudeerd vooral geïrriteerd raken door wat zij beschouwen als wijdverbreide onjuiste opvattingen over diezelfde kwestie. Johnston heeft het idee van nieuwe Chinese assertiviteit uitgekozen omdat hij een China-specialist is die het beleid en het gedrag van Peking bestudeert en begrijpelijkerwijs zijn eigen welgevormde opvattingen over dat onderwerp heeft.

Maar wanneer een begrip de status van conventionele wijsheid bereikt, ontstaat er een kwalitatief ander fenomeen. Het is niet langer slechts een kwestie van het ene standpunt dat het andere overstemt, maar in plaats daarvan is er sprake van een zichzelf in stand houdende kettingreactie. De conventionele wijsheid gaat een eigen leven leiden, steeds verder gescheiden van welke empirische werkelijkheid dan ook de oorspronkelijke basis ervoor mag zijn geweest.

De schade van dit soort conventionele wijsheid gaat veel verder dan de irritatie die voortkomt uit welk cliché dan ook. Conventionele wijsheid beperkt beleidskeuzes. Meer specifiek promoot conventionele wijsheid die een negatief beeld van een andere internationale actor verankert beleid dat het risico loopt zichzelf vervullende profetieën van de meest destructieve soort te worden. Er ontstaan ​​veiligheidsdilemma's.

De overtuiging dat de andere kant opdringerig of moeilijk is, moedigt beleid jegens die kant aan, waardoor de kans groter wordt dat de partij zal reageren op een manier die werkelijk opdringerig of moeilijk is.

Paul R. Pillar groeide in zijn 28 jaar bij de Central Intelligence Agency uit tot een van de topanalisten van de dienst. Hij is nu gastprofessor aan de Georgetown University voor veiligheidsstudies. (Dit artikel verscheen voor het eerst als een blog post op de website van The National Interest. Herdrukt met toestemming van de auteur.)